در کتاب
«مصباح» شیخ طوسی به نقل از ابو حمزه ثمالی آمده است: که حضرت امام
زین‌العابدین(علیه‌السلام) در ماه رمضان بیشتر شب را به نماز می‌ایستاد و
چون سحر می‌رسید این دعا را می‌خواند:
إِلٰهِی لَاتُؤَدِّبْنِی بِعُقُوبَتِكَ، وَلَا تَمْكُرْ بِی فِی
حِيلَتِكَ، مِنْ أَيْنَ لِیَ الْخَيْرُ يَا رَبِّ وَلَا يُوجَدُ إِلّا
مِنْ عِنْدِكَ ؟ وَمِنْ أَيْنَ لِیَ النَّجاةُ وَلا تُسْتَطاعُ إِلّا بِكَ ؟
لَا الَّذِی أَحْسَنَ اسْتَغْنیٰ عَنْ عَوْنِكَ وَرَحْمَتِكَ، وَلَا
الَّذِی أَساءَ وَاجْتَرَأَ عَلَيْكَ وَلَمْ يُرْضِكَ خَرَجَ عَنْ
قُدْرَتِكَ، يَا رَبِّ يَا رَبِّ يَا رَبِّ
[آنقدر بگوید تا نفس قطع گردد]
خدایا، مرا به
کیفرت ادب نکن و با نقشه با من چاره‌اندیشی نداشته باش، پروردگارا از کجا
برایم خیری هست، درحالی‌که جز نزد تو یافت نمی‌شود و از کجا برایم نجاتی
است، درحالی‌که جز به تو فراهم نمی‌گردد، نه آنکه نیکی کرد از کمک و رحمتت
بی‌نیاز شد و نه آنکه بدی کرد و بر تو گستاخی روا داشت و تو را خشنود
نساخت از عرصه قدرتت بیرون رفت؛ پروردگارا، پروردگارا، پروردگارا؛
بِكَ عَرَفْتُكَ وَأَنْتَ دَلَلْتَنِی عَلَيْكَ وَدَعَوْتَنِی إِلَيْكَ،
وَلَوْلا أَنْتَ لَمْ أَدْرِ مَا أَنْتَ . الْحَمْدُ لِلّٰهِ الَّذِی
أَدْعُوهُ فَيُجِيبُنِی وَ إِنْ كُنْتُ بَطِيئاً حِينَ يَدْعُونِی،
وَالْحَمْدُ لِلّٰهِ الَّذِی أَسْأَلُهُ فَيُعْطِينِی وَ إِنْ كُنْتُ
بَخِيلاً حِينَ يَسْتَقْرِضُنِی، وَالْحَمْدُ لِلّٰهِ الَّذِی أُنادِيهِ
كُلَّما شِئْتُ لِحاجَتِی وَأَخْلُو بِهِ حَيْثُ شِئْتُ لِسِرِّی بِغَيْرِ
شَفِيعٍ فَيَقْضِی لِی حاجَتِی؛
تو را به تو
شناختم و تو مرا بر هستی خود راهنمایی کردی و به‌سوی خود خواندی و اگر
راهنمایی تو نبود، من نمی‌دانستم تو که هستی، خدا را سپاس که می‌خوانمش و
او پاسخم را می‌دهد، گرچه هنگامی که او مرا می‌خواند سستی می‌کنم و خدا را
سپاس که از او درخواست می‌کنم و او به من عطا می‌نماید، گرچه بخل می‌ورزم
هنگامی که از من قرض بخواهد و خدا را سپاس که هرگاه بخواهم برای حاجتم
صدایش کنم و هر جا که برای رازونیاز با او بخواهم بی‌پرده خلوت می‌کنم و او
حاجتم را برآورد؛
الْحَمْدُ لِلّٰهِ الَّذِی لَاأَدْعُو غَيْرَهُ وَلَوْ دَعَوْتُ غَيْرَهُ
لَمْ يَسْتَجِبْ لِی دُعائِی، وَالْحَمْدُ لِلّٰهِ الَّذِی لَاأَرْجُو
غَيْرَهُ وَلَوْ رَجَوْتُ غَيْرَهُ لَأَخْلَفَ رَجائِی، وَالْحَمْدُ
لِلّٰهِ الَّذِی وَكَلَنِی إِلَيْهِ فَأَكْرَمَنِی وَلَمْ يَكِلْنِی إِلَی
النَّاسِ فَيُهِينُونِی، وَالْحَمْدُ لِلّٰهِ الَّذِی تَحَبَّبَ إِلَیَّ
وَهُوَ غَنِيٌّ عَنِّي، وَالْحَمْدُ لِلّٰهِ الَّذِی يَحْلُمُ عَنِّی
حَتَّیٰ كَأَ نِّی لَاذَنْبَ لِی، فَرَبِّی أَحْمَدُ شَیْءٍ عِنْدِی
وَأَحَقُّ بِحَمْدِی؛
خدا را سپاس
که غیر او را نمی‌خوانم که اگر غیر او را می‌خواندم دعایم را مستجاب
نمی‌کرد و خدا را سپاس که به غیر او امید نبندم که اگر جز به او امید
می‌بستم ناامیدم می‌کرد و خدا را سپاس که مرا بخودش وا‌گذاشت، ازاین‌رو به
من رأفت و محبت کرد و به مردم وا‌نگذاشت تا مرا خوار کنند و خدا را سپاس
که با من دوستی ورزید، درحالی‌که از من بی‌نیاز است و خدا را سپاس که بر من
بردباری می‌کند تا آنجا که گویی مرا گناهی نیست! پروردگارم ستوده‌ترین
موجود نزد من بوده و به ستایش من سزاوارتر است؛
اللّٰهُمَّ إِنِّی أَجِدُ سُبُلَ الْمَطالِبِ إِلَيْكَ مُشْرَعَةً،
وَمَناهِلَ الرَّجاءِ إِلَيْكَ مُتْرَعَةً، وَالاسْتِعانَةَ بِفَضْلِكَ
لِمَنْ أَمَّلَكَ مُباحَةً، وَأَبْوابَ الدُّعاءِ إِلَيْكَ لِلصَّارِخِينَ
مَفْتُوحَةً، وَأَعْلَمُ أَنَّكَ لِلرَّاجِی [لِلرَّاجِينَ] بِمَوْضِعِ
إِجابَةٍ، وَ لِلْمَلْهُوفِينَ بِمَرْصَدِ إِغاثَةٍ، وَأَنَّ فِی
اللَّهْفِ إِلیٰ جُودِكَ وَالرِّضَا بِقَضائِكَ عِوَضاً مِنْ مَنْعِ
الْباخِلِينَ، وَمَنْدُوحَةً عَمَّا فِی أَيْدِی الْمُسْتَأْثِرِينَ،
وَأَنَّ الرَّاحِلَ إِلَيْكَ قَرِيبُ الْمَسافَةِ، وَأَنَّكَ
لَاتَحْتَجِبُ عَنْ خَلْقِكَ إِلّا أَنْ تَحْجُبَهُمُ الْأَعْمالُ
دُونَكَ؛
خدایا، راه‌های
درخواست حاجت‌هایم را به‌جانب تو باز می‌یابم و آبشخورهای امید را نزد تو
پر می‌بینم و یاری خواستن از احسانت را برای آنکه تو را آرزو کرد بی‌مانع
می‌بینم و درهای دعا را برای فریاد کنندگان گشوده می‌نگرم و می‌دانم که تو
برای امیدواران در جایگاه اجابتی و برای دل سوختگان در کمینگاه فریادرسی
هستی و به‌یقین در اشتیاق به جودت و خشنودی به قضایت جایگزینی از منع
بخیلان است و گشایشی از آنچه در دست ثروت‌اندوزان است وجود ندارد و همانا
مسافر به‌سوی تو مسافتش نزدیک است و تو از آفریدگانت هرگز در پرده نیستی،
جز اینکه کردارشان آنان را از تو در پرده برده؛
وَقَدْ قَصَدْتُ إِلَيْكَ بِطَلِبَتِی، وَتَوَجَّهْتُ إِلَيْكَ بِحاجَتِی،
وَجَعَلْتُ بِكَ اسْتِغاثَتِی، وَبِدُعائِكَ تَوَسُّلِی مِنْ غَيْرِ
اسْتِحْقاقٍ لِاسْتِماعِكَ مِنِّی، وَلَا اسْتِيجابٍ لِعَفْوِكَ عَنِّی،
بَلْ لِثِقَتِی بِكَرَمِكَ، وَسُكُونِی إِلیٰ صِدْقِ وَعْدِكَ، وَلَجَإِی
إِلَی الْإِيمانِ بِتَوْحِيدِكَ وَيَقِينِی بِمَعْرِفَتِكَ مِنِّی أَنْ لا
رَبَّ لِی غَيْرُكَ، وَلَا إِلٰهَ إِلّا أَنْتَ وَحْدَكَ لَاشَرِيكَ
لَكَ؛
من با درخواستم
آهنگ تو کردم و با حاجتم روی به تو آوردم، نیاز خواهی‌ام را به پیشگاه تو
قرار دادم و خواندنت را دست‌آویز خویش کردم بی‌آنکه مستحق شنیدن خواهشم و
سزاوار گذشت از من باشی، بلکه برای اطمینان به بزرگواری‌ات و آرامش
به‌درستی وعده‌ات و پناه جستن به ایمان به یگانگی‌ات و یقین به معرفتت که
مرا پروردگاری جز تو نیست و معبودی جز تو نیست، یگانه و بی‌شریکی؛
اللّٰهُمَّ أَنْتَ الْقائِلُ وَقَوْلُكَ حَقٌّ وَوَعْدُكَ صِدْقٌ:
﴿وَ اسْأَلُوا اللَّهَ مِنْ فَضْلِهِ﴾
إِنَّ اللّٰهَ كٰانَ بِكُمْ رَحِيماً وَلَيْسَ مِنْ صِفاتِكَ يَا سَيِّدِی
أَنْ تَأْمُرَ بِالسُّؤالِ وَتَمْنَعَ الْعَطِيَّةَ وَأَنْتَ الْمَنَّانُ
بِالْعَطِيَّاتِ عَلَیٰ أَهْلِ مَمْلَكَتِكَ، وَالْعائِدُ عَلَيْهِمْ
بِتَحَنُّنِ رَأْفَتِكَ؛
خدایا، تو
گفتی و گفتارت بر حق و وعده‌ات درست است [فرمودی]: «از خداوند [با کمک تقوا
و کسب حلال] درخواست کنید؛ چون خداوند همواره به همه‌چیز مهربان است»، ای
آقای من در شأن تو این نیست که دستور به درخواست دهی و از بخشش خودداری
کنی، تو با عطاهایت بر اهل مملکتت بسیار کریمی و بر آنان با محبّت و رأفت
بسیار احسان کننده‌ای؛
إِلٰهِی رَبَّيْتَنِی فِی نِعَمِكَ وَ إِحْسانِكَ صَغِيراً، وَنَوَّهْتَ
بِاسْمِی كَبِيراً، فَيا مَنْ رَبَّانِی فِی الدُّنْيا بِإِحْسانِهِ
وَتَفَضُّلِهِ وَنِعَمِهِ، وَأَشارَ لِی فِی الْآخِرَةِ إِلیٰ عَفْوِهِ
وَكَرَمِهِ، مَعْرِفَتِی يَا مَوْلایَ دَلِيلِی عَلَيْكَ، وَحُبِّی لَكَ
شَفِيعِی إِلَيْكَ، وَأَنَا واثِقٌ مِنْ دَلِيلِی بِدَلالَتِكَ،
وَساكِنٌ مِنْ شَفِيعِی إِلیٰ شَفاعَتِكَ؛
خدایا، مرا در
کودکی در میان نعمت‌ها و احسانت پروریدی و در بزرگ‌سالی نامم را بلند
آوازه ساختی، ای آنکه مرا در دنیا به احسان و نعمت‌هایش پرورید و برایم در
آخرت به گذشت و کرمش اشاره کرد، ای مولای من معرفتم راهنمایم به‌سوی تو و
عشقم به تو واسطه‌ام به پیشگاه توست، من از دلیلم به دلالت تو مطمئن و از
واسطه‌ام به شفاعت تو در آرامشم؛
أَدْعُوكَ يَا سَيِّدِی بِلِسانٍ قَدْ أَخْرَسَهُ ذَنْبُهُ، رَبِّ
أُناجِيكَ بِقَلْبٍ قَدْ أَوْبَقَهُ جُرْمُهُ، أَدْعُوكَ يَا رَبِّ
راهِباً راغِباً راجِياً خائِفاً، إِذا رَأَيْتُ مَوْلایَ ذُنُوبِی
فَزِعْتُ، وَ إِذا رَأَيْتُ كَرَمَكَ طَمِعْتُ فَإِنْ عَفَوْتَ فَخَيْرُ
راحِمٍ، وَ إِنْ عَذَّبْتَ فَغَيْرُ ظالِمٍ، حُجَّتِی يَا اللّٰهُ فِی
جُرْأَتِی عَلَیٰ مَسْأَلَتِكَ مَعَ إِتْيانِی مَا تَكْرَهُ جُودُكَ
وَكَرَمُكَ، وَعُدَّتِی فِی شِدَّتِی مَعَ قِلَّةِ حَيائِی رَأْفَتُكَ
وَرَحْمَتُكَ، وَقَدْ رَجَوْتُ أَنْ لَاتَخِيبَ بَيْنَ ذَيْنِ وَذَيْنِ
مُنْيَتِی فَحَقِّقْ رَجائِی، وَاسْمَعْ دُعائِی، يَا خَيْرَ مَنْ دَعاهُ
داعٍ، وَأَفْضَلَ مَنْ رَجاهُ راجٍ، عَظُمَ يَا سَيِّدِی أَمَلِی وَساءَ
عَمَلِی فَأَعْطِنِی مِنْ عَفْوِكَ بِمِقْدارِ أَمَلِی، وَلَا
تُؤاخِذْنِی بِأَسْوَءِ عَمَلِی فَإِنَّ كَرَمَكَ يَجِلُّ عَنْ مُجازاةِ
الْمُذْنِبِينَ، وَحِلْمَكَ يَكْبُرُ عَنْ مُكافٰاةِ الْمُقَصِّرِينَ؛
ای آقایم تو را
به زبانی می‌خوانم که گناهش او را ناگویا کرده و با دلی با تو مناجات
می‌کنم که جرمش او را هلاک ساخته، تو را می‌خوانم ای پروردگارم در حال هراس
و اشتیاق و امید و بیم، مولای من هرگاه گناهانم را می‌بینم بی‌تاب می‌شوم و
هرگاه کرمت را مشاهده می‌کنم، به طمع می‌افتم، پس اگر از من درگذری بهترین
رحم‌کننده‌ای و اگر عذاب کنی ستم نکرده‌ای، خدایا حجّت من در گستاخی بر
درخواست از تو، با ارتکاب آنچه از آن کراهت داری، جود و کرم توست و
ذخیره‌ام در سختی‌ها با کمی حیا همانا رأفت و رحمت توست و امیدم بر آن است
که بین حجّت و ذخیره‌ام آرزویم را نومید نکنی، پس امیدم را تحقق بخش و
دعایم را بشنو، ای بهترین کسی که خواننده‌ای او را خوانده و برترین کسی که
امیدواری به او امید بسته، ای آقای من، آرزویم بزرگ شده و کردارم زشت گشته،
پس به اندازه آرزویم از عفوت به من ببخش و به زشت‌ترین کردارم مرا سرزنش
مکن، زیرا کرمت برتر از کیفر گنه‌کاران و بردباری‌ات بزرگ‌تر از مکافات
تبهکاران است؛
وَأَنَا يَا سَيِّدِی عائِذٌ بِفَضْلِكَ، هارِبٌ مِنْكَ إِلَيْكَ،
مُتَنَجِّزٌ مَا وَعَدْتَ مِنَ الصَّفْحِ عَمَّنْ أَحْسَنَ بِكَ ظَنّاً،
وَمَا أَنَا يَا رَبِّ وَمَا خَطَرِی ؟ هَبْنِی بِفَضْلِكَ، وَتَصَدَّقْ
عَلَیَّ بِعَفْوِكَ، أَيْ رَبِّ جَلِّلْنِي بِسِتْرِكَ، وَاعْفُ عَنْ
تَوْبِيخِی بِكَرَمِ وَجْهِكَ، فَلَوِ اطَّلَعَ الْيَوْمَ عَلَیٰ ذَنْبِی
غَيْرُكَ مَا فَعَلْتُهُ، وَلَوْ خِفْتُ تَعْجِيلَ الْعُقُوبَةِ
لَاجْتَنَبْتُهُ، لَالِأَ نَّكَ أَهْوَنُ النَّاظِرِينَ إِلَیَّ وَأَخَفُّ
الْمُطَّلِعِينَ عَلَیَّ، بَلْ لِأَنَّكَ يَا رَبِّ خَيْرُ
السَّاتِرِينَ، وَأَحْكَمُ الْحاكِمِينَ ، وَأَكْرَمُ الْأَكْرَمِينَ؛
و من ای آقایم
پناهنده به احسان توأم، گریزان از تو به‌سوی توأم، خواستار تحقق چیزی هستم
که وعده کردی و آن گذشت تو از کسی که گمانش را به تو نیکو کرده، چه هستم من
ای پروردگارم و اهمیت من چیست؟ به احسانت مرا ببخش و به گذشتت به من صدقه
ده، پروردگارا مرا به پرده پوشی‌ات بپوشان و از توبیخم به بزرگواری ذاتت
درگذر، اگر امروز جز تو بر گناهم آگاه می‌شد، آن را انجام نمی‌دادم و اگر
از زود رسیدن عقوبت می‌ترسیدم، از آن دوری می‌کردم، گناهم نه به این خاطر
بود که تو سبک‌ترین بینندگانی و بی‌مقدارترین آگاهان، بلکه پروردگارا از
این جهت بود که تو بهترین پرده‌پوش و حاکم‌ترین حاکمان و کریم‌ترین
کریمانی؛
سَتَّارُ الْعُيُوبِ، غَفَّارُ الذُّنُوبِ، عَلَّامُ الْغُيُوبِ،
تَسْتُرُ الذَّنْبَ بِكَرَمِكَ، وَتُؤَخِّرُ الْعُقُوبَةَ بِحِلْمِكَ،
فَلَكَ الْحَمْدُ عَلَیٰ حِلْمِكَ بَعْدَ عِلْمِكَ، وَعَلَیٰ عَفْوِكَ
بَعْدَ قُدْرَتِكَ، وَيَحْمِلُنِی وَيُجَرِّئُنِی عَلَیٰ مَعْصِيَتِكَ
حِلْمُكَ عَنِّی، وَيَدْعُونِی إِلیٰ قِلَّةِ الْحَياءِ سَِتْرُكَ
عَلَیَّ، وَيُسْرِعُنِی إِلَی التَّوَثُّبِ عَلَیٰ مَحارِمِكَ
مَعْرِفَتِی بِسَعَةِ رَحْمَتِكَ وَعَظِيمِ عَفْوِكَ، يَا حَلِيمُ يَا
كَرِيمُ، يَا حَیُّ يَا قَيُّومُ، يَا غافِرَ الذَّنْبِ، يَا قابِلَ
التَّوْبِ؛
پوشنده
عیب‌ها، آمرزنده گناهان، دانای نهان‌ها، گناه را با بزرگواری‌ات می‌پوشانی و
کیفر را با بردباری‌ات به تأخیر می‌اندازی، سپاس تو را سزاست بر
بردباری‌ات پس از آنکه دانستی و بر گذشتت پس از آنکه توانستی، بردباری‌ات
مرا به‌سوی گناه می‌کشد و بر نافرمانی‌ات جرأت می‌دهد، پرده‌پوشی‌ات بر من،
مرا به کم‌حیایی می‌خواند و شناختم از رحمت گسترده و بزرگی عفوت، به من در
تاختن بر محرّماتت شتاب می‌دهد! ای شکیبا، ای گرامی، ای زنده، ای به خود
پاینده، ای آمرزنده، ای توبه پذیر؛
يَا عَظِيمَ الْمَنِّ، يَا قَدِيمَ الْإِحْسانِ، أَيْنَ سَِتْرُكَ
الْجَمِيلُ ؟ أَيْنَ عَفْوُكَ الْجَلِيلُ ؟ أَيْنَ فَرَجُكَ الْقَرِيبُ ؟
أَيْنَ غِياثُكَ السَّرِيعُ ؟ أَيْنَ رَحْمَتُكَ الْواسِعَةُ ؟ أَيْنَ
عَطاياكَ الْفاضِلَةُ؟ أَيْنَ مَواهِبُكَ الْهَنِيئَةُ ؟ أَيْنَ صَنائِعُكَ
السَّنِيَّةُ ؟ أَيْنَ فَضْلُكَ الْعَظِيمُ ؟ أَيْنَ مَنُّكَ الْجَسِيمُ؟
أَيْنَ إِحْسانُكَ الْقَدِيمُ ؟ أَيْنَ كَرَمُكَ يَا كَرِيمُ ؟ بِهِ
وَبِمُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ فَاسْتَنْقِذْنِی، وَبِرَحْمَتِكَ
فَخَلِّصْنِی؛
ای بزرگ نعمت،
ای دیرینه احسان، پرده‌پوشی زیبایت کجاست، گذشت بزرگت کجاست، گشایش نزدیکت
کجاست، فریادرسی سریعت کجاست، رحمت گسترده‌ات کجاست، عطاهای برترت کجاست،
موهبت‌های گوارایت کجاست، جایزه‌های شایانت کجاست، احسان بزرگت کجاست، عطای
عظیمت کجاست، احسان دیرینه‌ات کجاست، کرمت کجاست، ای کریم، به‌حق کرمت و
«به محمّد و خاندان محمّد» مرا رهایی بخش و به رحمتت مرا خلاص کن؛
يَا مُحْسِنُ يَا مُجْمِلُ يَا مُنْعِمُ يَا مُفْضِلُ، لَسْتُ أَتَّكِلُ
فِی النَّجاةِ مِنْ عِقابِكَ عَلَیٰ أَعْمالِنا بَلْ بِفَضْلِكَ عَلَيْنا
لِأَ نَّكَ أَهْلُ التَّقْویٰ وَأَهْلُ الْمَغْفِرَةِ، تُبْدِئُ
بِالْإِحْسانِ نِعَماً، وَتَعْفُو عَنِ الذَّنْبِ كَرَماً، فَما نَدْرِی
مَا نَشْكُرُ أَجَمِيلَ مَا تَنْشُرُ أَمْ قَبِيحَ مَا تَسْتُرُ؟ أَمْ
عَظِيمَ مَا أَبْلَيْتَ وَأَوْلَيْتَ أَمْ كَثِيرَ مَا مِنْهُ نَجَّيْتَ
وَعافَيْتَ ؟ يَا حَبِيبَ مَنْ تَحَبَّبَ إِلَيْكَ، وَيَا قُرَّةَ عَيْنِ
مَنْ لاذَبِكَ وَانْقَطَعَ إِلَيْكَ؛
ای نیکوکار،
ای زیباکار، ای نعمت‌ده، ای فزونی‌بخش، من آن نیستم که در رهایی از کیفرت
بر اعمالمان تکیه کنم، بلکه به احسانت بر ما اعتماد دارم، چراکه تو اهل
تقوا و مغفرتی، از باب نعمت‌دهی ابتدای به احسان می‌کنی و از جهت کرم از
گناه در می‌گذری، پس نمی‌دانم از چه سپاس گویم، از زیبایی عملی که
می‌گسترانی، یا کار زشتی که می‌پوشانی، یا بزرگ آزمونی که آزمودی و شایسته
نیکی نمودی، یا آن همه مشکلی که مرا از آن رهانیدی و سلامت کامل بخشیدی؟!
ای محبوب آنکه به تو دوستی ورزید، ای نور چشم کسی که به تو پناه آورد و
برای رسیدن به تو از دیگران گسست؛
أَنْتَ الْمُحْسِنُ وَنَحْنُ الْمُسِيئُونَ فَتَجاوَزْ يَا رَبِّ عَنْ
قَبِيحِ مَا عِنْدَنا بِجَمِيلِ مَا عِنْدَكَ، وَأَیُّ جَهْلٍ يَا رَبِّ
لَايَسَعُهُ جُودُكَ ؟ أَوْ أَیُّ زَمانٍ أَطْوَلُ مِنْ أَناتِكَ ؟ وَمَا
قَدْرُ أَعْمالِنا فِی جَنْبِ نِعَمِكَ ؟ وَكَيْفَ نَسْتَكْثِرُ أَعْمالاً
نُقابِلُ بِها كَرَمَكَ ؟ بَلْ كَيْفَ يَضِيقُ عَلَی الْمُذْنِبِينَ مَا
وَسِعَهُمْ مِنْ رَحْمَتِكَ ؟ يَا واسِعَ الْمَغْفِرَةِ، يَا باسِطَ
الْيَدَيْنِ بِالرَّحْمَةِ، فَوَعِزَّتِكَ يَا سَيِّدِی لَوْ نَهَرْتَنِی
مَا بَرِحْتُ مِنْ بابِكَ وَلَا كَفَفْتُ عَنْ تَمَلُّقِكَ لِما انْتَهیٰ
إِلَیَّ مِنَ الْمَعْرِفَةِ بِجُودِكَ وَكَرَمِكَ؛
تو نیکوکاری و
ما بدکارانیم، به زیبایی آنچه نزد توست از زشتی آنچه پیش ماست درگذر،
پروردگارا، کدام جهلی است که جود تو گنجایش آن را نداشته باشد و کدام زمان،
طولانی‌تر از مهلت دادن توست، در کنار نعمت‌هایت ارزش اعمال ما چیست؟
چگونه اعمال خود را بسیار انگاریم تا با آن‌ها با کرمت برابری کنیم، بلکه
چگونه بر گنه‌کاران تنگ شود آنچه از رحمتت شاملشان شده؟ ای گسترده آمرزش،
ای گشاده‌دست به رحمت، ای آقای من به عزّتت سوگند، اگر مرا برانی از درگاهت
دور نخواهم شد و از چاپلوسی و تملق نسبت به تو دست نخواهم کشید، به خاطر
شناختی که به جود و کرمت پیدا کرده‌ام؛
وَ أَنْتَ الْفاعِلُ لِما تَشاءُ تُعَذِّبُ مَنْ تَشاءُ بِما تَشاءُ كَيْفَ
تَشاءُ، وَتَرْحَمُ مَنْ تَشاءُ بِما تشاءُ كَيْفَ تَشاءُ، لَاتُسْأَلُ
عَنْ فِعْلِكَ، وَلَا تُنازَعُ فِی مُلْكِكَ، وَلَا تُشارَكُ فِی
أَمْرِكَ وَلَا تُضادُّ فِی حُكْمِكَ، وَلَا يَعْتَرِضُ عَلَيْكَ أَحَدٌ
فِی تَدْبِيرِكَ، لَكَ الْخَلْقُ وَالْأَمْرُ تَبارَكَ اللّٰهُ رَبُّ
الْعالَمِينَ .
تو انجام دهی
آنچه را که خواهی، هرکه را بخواهی عذاب می‌کنی به هرچه که بخواهی و به هر
صورتی که بخواهی و رحم می‌کنی هرکه را بخواهی، به هرچه که بخواهی و به هر
کیفیت که بخواهی، از آنچه کنی بازخواست نشوی و در فرمانروایی‌ات نزاع در
نگیرد و کسی در کارت شریکت نگردد و در داوری‌ات با تو هماورد نشود و در
تدبیرت احدی بر تو اعتراض نکند، آفرینش و فرمان ویژۀ توست، منزّه است خدا
پروردگار جهانیان،
يَا رَبِّ هٰذَا مَقامُ مَنْ لاذَبِكَ وَاسْتَجارَ بِكَرَمِكَ وَأَلِفَ
إِحْسانَكَ وَ نِعَمَكَ، وَأَنْتَ الْجَوادُ الَّذِی لَايَضِيقُ عَفْوُكَ،
وَلَا يَنْقُصُ فَضْلُكَ، وَلَا تَقِلُّ رَحْمَتُكَ، وَقَدْ
تَوَثَّقْنا مِنْكَ بِالصَّفْحِ الْقَدِيمِ، وَالْفَضْلِ الْعَظِيمِ،
وَالرَّحْمَةِ الْواسِعَةِ؛
پروردگارا این
است جایگاه کسی که به پناهت آمد و به کرمت پناهنده گشت و به احسان و
نعمت‌هایت الفت جست، تویی آن سخاوتمندی که گذشتت به تنگی نمی‌رسد و احسانت
کاهش نمی‌پذیرد و رحمتت کم نمی‌شود و به‌یقین از چشم‌پوشی دیرینت و احسان
بزرگت و رحمت گسترده‌ات اعتماد کردیم؛
أَفَتُراكَ يَا رَبِّ تُخْلِفُ ظُنُونَنا أَوْ تُخَيِّبُ آمالَنا ؟ كَلَّا
يَا كَرِيمُ فَلَيْسَ هَذَا ظَنُّنا بِكَ وَلَا هٰذَا فِيكَ طَمَعُنَا،
يَا رَبِّ إِنَّ لَنا فِيكَ أَمَلاً طَوِيلاً كَثِيراً، إِنَّ لَنا فِيكَ
رَجاءً عَظِيماً، عَصَيْناكَ وَنَحْنُ نَرْجُو أَنْ تَسْتُرَ عَلَيْنا،
وَدَعَوْناكَ وَنَحْنُ نَرْجُو أَنْ تَسْتَجِيبَ لَنا، فَحَقِّقْ رَجاءَنا
مَوْلانا فَقَدْ عَلِمْنا مَا نَسْتَوْجِبُ بِأَعْمالِنا وَلٰكِنْ
عِلْمُكَ فِينا وَعِلْمُنا بِأَ نَّكَ لَاتَصْرِفُنا عَنْكَ حَثَّنا عَلَی
الرَّغْبَةِ إِلَيْكَ ، وَ إِنْ كُنَّا غَيْرَ مُسْتَوْجِبِينَ
لِرَحْمَتِكَ فَأَنْتَ أَهْلٌ أَنْ تَجُودَ عَلَيْنا وَعَلَی
الْمُذْنِبِينَ بِفَضْلِ سَعَتِكَ؛
آیا ممکن است
پروردگارا برخلاف گمان‌های ما به حضرتت رفتار کنی یا آرزوهایمان را نسبت به
رحمتت نومید سازی؟! هرگز ای بزرگوار، چنین گمانی به تو نیست و طمع ما
درباره تو این چنین نمی‌باشد، پروردگارا، ما را درباره تو آروزی طولانی
بسیاری است، ما را در حق تو امید بزرگی است، از تو نافرمانی کردیم و حال
آنکه امیدواریم گناه را بر ما بپوشانی و تو را خواندیم و امیدواریم که برای
ما اجابت کنی، مولای ما امیدمان را تحقق بخش، ما دانستیم که با کردارمان
سزاوار چه خواهیم بود، ولی دانش تو درباره ما و آگاهی ما به اینکه ما را از
درگاهت نمیرانی، گرچه ما سزاوار رحمتت نیستیم ولی تو شایسته آنی که بر ما و
بر گنه‌کاران به احسان گسترده‌ات جود کنی؛
فَامْنُنْ عَلَيْنا بِما أَنْتَ أَهْلُهُ وَجُدْ عَلَيْنا فَإِنَّا
مُحْتاجُونَ إِلیٰ نَيْلِكَ، يَا غَفَّارُ بِنُورِكَ اهْتَدَيْنا،
وَبِفَضْلِكَ اسْتَغْنَيْنا، وَبِنِعْمَتِكَ أَصْبَحْنا وَأَمْسَيْنا،
ذُنُوبُنا بَيْنَ يَدَيْكَ نَسْتَغْفِرُكَ اللّٰهُمَّ مِنْها وَنَتُوبُ
إِلَيْكَ، تَتَحَبَّبُ إِلَيْنا بِالنِّعَمِ وَنُعارِضُكَ بِالذُّنُوبِ،
خَيْرُكَ إِلَيْنا نازِلٌ، وَشَرُّنا إِلَيْكَ صاعِدٌ، وَلَمْ يَزَلْ
وَلَا يَزالُ مَلَكٌ كَرِيمٌ يَأْتِيكَ عَنَّا بِعَمَلٍ قَبِيحٍ فَلا
يَمْنَعُكَ ذٰلِكَ مِنْ أَنْ تَحُوطَنا بِنِعَمِكَ، وتَتَفَضَّلَ عَلَيْنا
بِآلائِكَ، فَسُبْحانَكَ مَا أَحْلَمَكَ وَأَعْظَمَكَ وَأَكْرَمَكَ
مُبْدِئاً وَمُعِيداً؛
پس آن‌گونه که
شایسته آنی بر ما منّت گذار و بر ما جود کن که ما نیازمند به عطای توییم،
ای بسیار آمرزنده، به نور تو هدایت شدیم و به فضل تو بی‌نیاز گشتیم و به
نعمتت بامداد نمودیم و شامگاه کردیم، گناهان ما پیش روی توست، خدایا از
گناهانمان از تو آمرزش می‌خواهیم و به‌سوی تو باز می‌گردیم، تو با نعمت‌ها
به ما مهر می‌ورزی و ما با گناهان با تو مقابله می‌کنیم، خیرت به‌سوی ما
سرازیر است و بدی ما به‌سوی تو بالا می‌آید، همواره فرشته بزرگواری، از ما
کردار زشت به‌سوی تو می‌آورد و این امر مانع نمی‌شود از اینکه ما را با
نعمت‌هایت فراگیری و به عطاهای برجسته‌ات بر ما لطف و محبت کنی، منزّهی تو،
چه بردبار و بزرگ و کریمی، آغاز کننده به نیکی و تکرار کننده آنی؛
تَقَدَّسَتْ أَسْماؤُكَ، وَجَلَّ ثَناؤُكَ، وَكَرُمَ صَنائِعُكَ
وَفِعالُكَ، أَنْتَ إِلٰهِی أَوْسَعُ فَضْلاً، وَأَعْظَمُ حِلْماً مِنْ
أَنْ تُقايِسَنِی بِفِعْلِی وَخَطِيئَتِی، فَالْعَفْوَ الْعَفْوَ
الْعَفْوَ، سَيِّدِی سَيِّدِی سَيِّدِی؛
نام‌هایت مقدس
و ثنایت عظیم و رفتارها و کردارهایت کریمانه است، تو ای معبودم، احسانت
گسترده‌تر و بردباری‌ات بزرگ‌تر از آن است که مرا به کردار ناپسند و
خطاکاری‌ام بسنجی، پس گذشت، گذشت، گذشت، آقای من، آقای من، آقای من؛
اللّٰهُمَّ اشْغَلْنا بِذِكْرِكَ، وَأَعِذْنا مِنْ سَخَطِكَ، وَأَجِرْنا
مِنْ عَذابِكَ، وَارْزُقْنا مِنْ مَواهِبِكَ، وَأَنْعِمْ عَلَيْنا مِنْ
فَضْلِكَ، وَارْزُقْنا حَجَّ بَيْتِكَ وَزِيارَةَ قَبْرِ نَبِيِّكَ
صَلَواتُكَ وَرَحْمَتُكَ وَمَغْفِرَتُكَ وَرِضْوانُكَ عَلَيْهِ وَعَلَیٰ
أَهْلِ بَيْتِهِ إِنَّكَ قَرِيبٌ مُجِيبٌ، وَ ارْزُقْنا عَمَلاً
بِطاعَتِكَ، وَتَوَفَّنا عَلَیٰ مِلَّتِكَ وَسُنَّةِ نَبِيِّكَ صَلَّی
اللّٰهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ . اللّٰهُمَّ اغْفِرْ لِی وَ لِوالِدَیَّ
وَارْحَمْهُما كَما رَبَّيانِی صَغِيراً، اجْزِهِما بِالْإِحْسانِ
إِحْساناً وَبِالسَّيِّئاتِ غُفْراناً؛
ما را به
ذکرت مشغول کن و از خشمت پناه ده و از عذابت نجات بخش و از مواهبت روزی کن و
از فضلت بر ما مهربانی و لطف فرما و زیارت خانه‌ات و زیارت مرقد پیامبرت
را روزی ما کن، صلوات و رحمت و مغفرت و رضوانت بر پیامبر و خاندانش، تو
نزدیک و پاسخ‌دهنده هستی، عمل به طاعتت را روزی ما گردان و ما را بر دینت و
بر روش پیامبرت (درود خدا بر او و خاندانش) بمیران. خدایا، من و پدر و
مادرم را بیامرز و به هر دوی آن‌ها رحم کن، چنان‌که مرا به گاه کودکی
پروردند، احسان هردو را به احسان و بدی‌هایشان را به آمرزش پاداش ده؛
اللّٰهُمَّ اغْفِرْ لِلْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِناتِ الْأَحْياءِ مِنْهُمْ
وَالْأَمْواتِ وَتابِعْ بَيْنَنا وَبَيْنَهُمْ بِالْخَيْراتِ . اللّٰهُمَّ
اغْفِرْ لِحَيِّنا وَمَيِّتِنا، وَشاهِدِنا وَغائِبِنا، ذَكَرِنا
وَأُنْثانا ، صَغِيرِنا وَكَبِيرِنا، حُرِّنا وَمَمْلُوكِنا، كَذَبَ
الْعادِلُونَ بِاللّٰهِ وَضَلُّوا ضَلالاً بَعِيداً وَخَسِرُوا خُسْراناً
مُبِيناً .
خدایا، مردان و
زنان مؤمن را بیامرز، چه زنده و چه مرده‌ی آنان و بین ما و آنان با
نیکی‌ها پیوند ده. خدایا، بیامرز زنده و مرده‌ی ما را، حاضر و غائب ما را،
مرد و زن ما را، کوچک و بزرگ ما را، آزاد و غیر آزاد ما را، برگشتگان از
خدا دروغ گفتند و گمراه شدند، گمراهی دوری و زیان کردند، زیانی آشکار.
اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلَیٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَاخْتِمْ لِی
بِخَيْرٍ، وَاكْفِنِی مَا أَهَمَّنِی مِنْ أَمْرِ دُنْيایَ وَآخِرَتِی،
وَلَا تُسَلِّطْ عَلَیَّ مَنْ لَايَرْحَمُنِی، وَاجْعَلْ عَلَیَّ مِنْكَ
واقِيَةً باقِيَةً، وَلَا تَسْلُبْنِی صالِحَ مَا أَنْعَمْتَ بِهِ
عَلَیَّ، وَارْزُقْنِی مِنْ فَضْلِكَ رِزْقاً واسِعاً حَلالاً طَيِّباً؛
خدایا بر محمّد
و خاندان محمّد درود فرست و برایم ختم به خیر فرما و مرا از آنچه بی‌قرارم
کرده از کار دنیا و آخرتم کفایت کن و کسی که به من رحم نمی‌کند بر من چیره
مساز و بر من از سوی خود نگهبانی همیشگی قرار ده و از من شایستگی آنچه را
که به من لطف کردی مگیر و از فضلت روزی گسترده حلال پاکیزه نصیب من کن؛
اللّٰهُمَّ احْرُسْنِی بِحَراسَتِكَ، وَاحْفَظْنِی بِحِفْظِكَ،
وَاكْلَأْنِی بِكَلاءَتِكَ، وَارْزُقْنِی حَجَّ بَيْتِكَ الْحَرامِ فِی
عامِنا هٰذَا وَفِی كُلِّ عامٍ وَزِيارَةَ قَبْرِ نَبِيِّكَ وَالْأَئِمَّةِ
عَلَيْهِمُ السَّلامُ، وَلا تُخْلِنِی يَا رَبِّ مِنْ تِلْكَ الْمَشاهِدِ
الشَّرِيفَةِ وَالْمَواقِفِ الْكَرِيمَةِ؛
خدایا، به
نگهبانی‌ات مرا نگهبانی کن و به نگهداری‌ات مرا نگهدار و به پاسداری‌ات از
من پاسداری کن و زیارت خانه‌ات را در این سال و در هر سال و زیارت مرقد
پیامبرت و امامان (درود بر آنان) را روزی من کن، پروردگارا از این مشاهد
برجسته و با مزیّت و مواقف بس باارزش مرا محروم مساز؛
اللّٰهُمَّ تُبْ عَلَیَّ حَتَّیٰ لَاأَعْصِيَكَ، وَأَلْهِمْنِی الْخَيْرَ
وَالْعَمَلَ بِهِ وَخَشْيَتَكَ بِاللَّيْلِ وَالنَّهارِ مَا أَبْقَيْتَنِی
يَا رَبَّ الْعالَمِينَ . اللّٰهُمَّ إِنِّی كُلَّما قُلْتُ قَدْ
تَهَيَّأْتُ وَتَعَبَّأْتُ وَقُمْتُ لِلصَّلاةِ بَيْنَ يَدَيْكَ
وَناجَيْتُكَ أَلْقَيْتَ عَلَیَّ نُعاساً إِذا أَنَا صَلَّيْتُ،
وَسَلَبْتَنِی مُناجاتَكَ إِذا أَنَا ناجَيْتُ، مالِی كُلَّما قُلْتُ قَدْ
صَلُحَتْ سَرِيرَتِی، وَقَرُبَ مِنْ مَجالِسِ التَّوَّابِينَ مَجْلِسِی
عَرَضَتْ لِی بَلِيَّةٌ أَزالَتْ قَدَمِی وَحالَتْ بَيْنِی وَبَيْنَ
خِدْمَتِكَ؛
خدایا، به من
روی آور تا نافرمانی‌ات نکنم و خیر و عمل به آن و هراس از خودت را در شب و
روز تا گاهی که زنده‌ام می‌داری ای پروردگار جهانیان به من الهام کن. خدایا
هرگاه گفتم مهیا و آماده شدم و در پیشگاهت به نماز ایستادم و با تو راز
گفتم، چرتی بر من افکندی، آنگاه که وارد نماز شدم و حال راز گفتن را از من
گرفتی آنگاه که با تو رازونیاز کردم، مرا چه شده؟ هرگاه گفتم نهانم شایسته
شد و جایگاهم به جایگاه توبه‌کنندگان نزدیک گشت برایم گرفتاری پیش آمد، بر
اثر آن گرفتاری پایم لغزید و میان من و خدمت به تو مانع شد؛
سَيِّدِی لَعَلَّكَ عَنْ بابِكَ طَرَدْتَنِی، وَعَنْ خِدْمَتِكَ
نَحَّيْتَنِی، أَوْ لَعَلَّكَ رَأَيْتَنِی مُسْتَخِفّاً بِحَقِّكَ
فَأَقْصَيْتَنِی، أَوْ لَعَلَّكَ رَأَيْتَنِی مُعْرِضاً عَنْكَ
فَقَلَيْتَنِی، أَوْ لَعَلَّكَ وَجَدْتَنِی فِی مَقامِ الْكاذِبِينَ
فَرَفَضْتَنِی، أَوْ لَعَلَّكَ رَأَيْتَنِی غَيْرَ شاكِرٍ لِنَعْمائِكَ
فَحَرَمْتَنِی، أَوْ لَعَلَّكَ فَقَدْتَنِی مِنْ مَجالِسِ الْعُلَماءِ
فَخَذَلْتَنِی، أَوْ لَعَلَّكَ رَأَيْتَنِی فِی الْغافِلِينَ فَمِنْ
رَحْمَتِكَ آيَسْتَنِی، أَوْ لَعَلَّكَ رَأَيْتَنِی آلِفَ مَجالِسِ
الْبَطَّالِينَ فَبَيْنِی وَبَيْنَهُمْ خَلَّيْتَنِی، أَوْ لَعَلَّكَ لَمْ
تُحِبَّ أَنْ تَسْمَعَ دُعائِی فَباعَدْتَنِی، أَوْ لَعَلَّكَ بِجُرْمِی
وَجَرِيرَتِی كافَيْتَنِی أَوْ لَعَلَّكَ بِقِلَّةِ حَيائِی مِنْكَ
جازَيْتَنِی؛
سرور من شاید
مرا از درگاهت رانده‌ای و از خدمتت برکنار نموده‌ای، یا مرا دیده‌ای که
حقّت را سبک می‌شمارم پس از پیشگاهت دورم ساختی، یا شاید مرا روی‌گردان از
خود مشاهده کردی، پس مرا مورد خشم قرار دادی یا شاید مرا در جایگاه
دروغ‌گویان یافتی، پس به دورم انداختی، یا شاید مرا نسبت به نعمت‌هایت
ناسپاس دیدی، پس محرومم کردی یا شاید مرا از هم‌نشینی دانشمندان غایب
یافتی، پس خوارم نمودی، یا شاید مرا در گروه بی‌خبران دیدی، پس از رحمتت
ناامیدم کردی، یا شاید مرا انس یافته با مجالس بیکاره‌ها دیدی، پس مرا به
آنان واگذاشتی، یا شاید دوست نداشتی دعایم را بشنوی پس دورم نمودی، یا شاید
به خاطر جرم و جنایتم کیفرم نمودی، یا شاید برای کمی حیایم از تو، مجازاتم
نمودی؛
فَإِنْ عَفَوْتَ يَا رَبِّ فَطالَمَا عَفَوْتَ عَنِ الْمُذْنِبِينَ قَبْلِی
لِأَنَّ كَرَمَكَ أَيْ رَبِّ يَجِلُّ عَنْ مُكافاةِ الْمُقَصِّرِينَ،
وَأَنَا عائِذٌ بِفَضْلِكَ، هارِبٌ مِنْكَ إِلَيْكَ، مُتَنَجِّزٌ مَا
وَعَدْتَ مِنَ الصَّفْحِ عَمَّنْ أَحْسَنَ بِكَ ظَنّاً . إِلٰهِی أَنْتَ
أَوْسَعُ فَضْلاً، وَأَعْظَمُ حِلْماً مِنْ أَنْ تُقايِسَنِی بِعَمَلِی،
أَوْ أَنْ تَسْتَزِلَّنِی بِخَطِيئَتِی، وَمَا أَنَا يَا سَيِّدِی وَمَا
خَطَرِی؛
پس اگر
پروردگارا گذشت کنی، سابقه اینکه از گناهکاران پیش از من گذشته‌ای طولانی
است، زیرا کرمت پروردگارا از مجازات اهل تقصیر بسیار بزرگ‌تر است و من
پناهنده به فضل توأم، از تو به تو گریزانم، خواهان چیزی هستم که وعده
داده‌ای و آن چشم‌پوشی از کسانی است که به تو گمان نیک برده‌اند، خدایا فضل
تو گسترده‌تر و بردباری‌ات بزرگ‌تر از آن است که مرا به کردارم بسنجی، یا
به خطایم بلغزانی، ای آقایم من چیستم و چه ارزشی دارم؛
هَبْنِی بِفَضْلِكَ سَيِّدِی وَتَصَدَّقْ عَلَیَّ بِعَفْوِكَ،
وَجَلِّلْنِی بِسَِتْرِكَ، وَاعْفُ عَنْ تَوْبِيخِی بِكَرَمِ وَجْهِكَ،
سَيِّدِی أَنَا الصَّغِيرُ الَّذِی رَبَّيْتَهُ، وَأَنَا الْجاهِلُ
الَّذِی عَلَّمْتَهُ، وَأَنَا الضَّالُّ الَّذِی هَدَيْتَهُ، وَأَنَا
الْوَضِيعُ الَّذِی رَفَعْتَهُ، وَأَنَا الْخائِفُ الَّذِی آمَنْتَهُ،
وَالْجائِعُ الَّذِی أَشْبَعْتَهُ، وَالْعَطْشانُ الَّذِی أَرْوَيْتَهُ،
وَالْعارِی الَّذِی كَسَوْتَهُ، وَالْفَقِيرُ الَّذِی أَغْنَيْتَهُ،
وَالضَّعِيفُ الَّذِی قَوَّيْتَهُ، وَالذَّلِيلُ الَّذِی أَعْزَزْتَهُ،
وَالسَّقِيمُ الَّذِی شَفَيْتَهُ، وَالسَّائِلُ الَّذِی أَعْطَيْتَهُ،
وَالْمُذْنِبُ الَّذِی سَتَرْتَهُ، وَالْخاطِئُ الَّذِی أَقَلْتَهُ؛
سرور من، مرا
به فضلت ببخش و باگذشتت بر من کرم کن و به پرده‌پوشی‌ات خطاهایم را بپوشان و
به بزرگواری و جودت از توبیخم درگذر، آقای من منم کودکی که پروریدی، منم
نادانی که دانا نمودی، منم گمراهی که هدایت کردی، منم افتاده‌ای که بلندش
نمودی، منم هراسانی که امانش دادی و گرسنه‌ای که سیرش نمودی و تشنه‌ای که
سیرابش کردی و برهنه‌ای که لباسش پوشاندی و تهیدستی که توانگرش ساختی و
ناتوانی که نیرومندش نمودی و خواری که عزیزش فرمودی و بیماری که شفایش دادی
و خواهشمندی که عطایش کردی و گنه‌کاری که گناهش را بر او پوشاندی و
خطاکاری که نادیده‌اش گرفتی؛
وَأَنَا الْقَلِيلُ الَّذِی كَثَّرْتَهُ، وَالْمُسْتَضْعَفُ الَّذِی
نَصَرْتَهُ، وَأَنَا الطَّرِيدُ الَّذِی آوَيْتَهُ، أَنَا يَا رَبِّ
الَّذِی لَمْ أَسْتَحْيِكَ فِی الْخَلاءِ، وَلَمْ أُراقِبْكَ فِی
الْمَلاءِ، أَنَا صاحِبُ الدَّواهِی الْعُظْمیٰ، أَنَا الَّذِی عَلَیٰ
سَيِّدِهِ اجْتَرَی، أَنَا الَّذِی عَصَيْتُ جَبَّارَ السَّماءِ، أَنَا
الَّذِی أَعْطَيْتُ عَلَیٰ مَعاصِی الْجَلِيلِ الرُّشی، أَنَا الَّذِی
حِينَ بُشِّرْتُ بِها خَرَجْتُ إِلَيْها أَسْعیٰ، أَنَا الَّذِی
أَمْهَلْتَنِی فَمَا ارْعَوَيْتُ ، وَسَتَرْتَ عَلَیَّ فَمَا
اسْتَحْيَيْتُ، وَعَمِلْتُ بِالْمَعاصِی فَتَعَدَّيْتُ؛
و منم اندکی
که بسیارش فرمودی و ناتوان شمرده‌ای که یاری‌اش دادی و رانده شده‌ای که
مأوایش بخشیدی، من پروردگارا کسی هستم که در خلوت از تو حیا نکردم و در
آشکار از تو ملاحظه ننمودم، منم صاحب مصیبت‌های بزرگ، منم آنکه بر آقایش
گستاخی کرد، منم آنکه جبّار آسمان را نافرمانی کرد، منم آنکه بر معاصی
بزرگ رشوه دادم، منم آنکه هرگاه به گناهی مژده داده می‌شدم شتابان به سویش
می‌رفتم، منم آنکه مهلتم دادی باز نایستادم و بر من پرده پوشاندی حیا
نکردم و مرتکب گناهان شدم و از اندازه گذراندم؛
وَأَسْقَطْتَنِی مِنْ عَيْنِكَ فَما بالَيْتُ، فَبِحِلْمِكَ
أَمْهَلْتَنِی، وَبِسِتْرِكَ سَتَرْتَنِی حَتَّیٰ كَأَنَّكَ
أَغْفَلْتَنِی، وَمِنْ عُقُوباتِ الْمَعاصِی جَنَّبْتَنِی حَتَّیٰ
كَأَنَّكَ اسْتَحْيَيْتَنِی . إِلٰهِی لَمْ أَعْصِكَ حِينَ عَصَيْتُكَ
وَأَنَا بِرُبُوبِيَّتِكَ جاحِدٌ، وَلَا بِأَمْرِكَ مُسْتَخِفٌّ، وَلَا
لِعُقُوبَتِكَ مُتَعَرِّضٌ، وَلَا لِوَعِيدِكَ مُتَهاوِنٌ، لَكِنْ
خَطِيئَةٌ عَرَضَتْ وَسَوَّلَتْ لِی نَفْسِی، وَغَلَبَنِی هَوایَ،
وَأَعانَنِی عَلَيْها شِقْوَتِی، وَغَرَّنِی سِتْرُكَ الْمُرْخیٰ عَلَیَّ،
فَقَدْ عَصَيْتُكَ وَخالَفْتُكَ بِجَُهْدِی، فَالْآنَ مِنْ عَذابِكَ
مَنْ يَسْتَنْقِذُنِی وَمِنْ أَيْدِی الْخُصَماءِ غَداً مَنْ يُخَلِّصُنِی
وَبِحَبْلِ مَنْ أَتَّصِلُ إِنْ أَنْتَ قَطَعْتَ حَبْلَكَ عَنِّی؛
و مرا از چشمت
انداختی، باک نکردم، پس با بردباری‌ات مهلتم دادی و با پرده‌پوشی‌ات مرا
پوشاندی تا آنجا که گویی مرا از یاد برده‌ای و از مجازات گناهان برکنارم
داشته‌ای، گویا تو از من حیا کرده‌ای! خدایا، آنگاه که نافرمانی کردم،
نافرمانی‌ات نکردم چنان‌که منکر پروردگاری‌ات باشم و نه چنان‌که سبک
شمارنده فرمانت باشم و نه با گستاخی در معرض کیفرت قرار گیرم و نه تهدیدت
را ناچیز شمارم، ولی خطایی بود که بر من عارض شد و نفسم آن را برایم آراست و
بدبختی‌ام مرا بر آن یاری نمود و پردۀ افتاده‌ات بر من مغرورم نمود، در
نتیجه با کوششم نافرمانی‌ات کردم و به مخالفتت برخاستم اکنون چه کسی مرا از
عذابت نجات می‌دهد و فردا از چنگ ستیزه‌جویان و دشمنی‌کنندگان چه کسی
رهایم می‌کند و به رشته چه کسی بپیوندم اگر تو رشته‌ات را از من بگسلی؛
فَوا سَوْأَتا عَلَیٰ مَا أَحْصیٰ كِتابُكَ مِنْ عَمَلِی الَّذِی لَوْلا
مَا أَرْجُو مِنْ كَرَمِكَ وَسَعَةِ رَحْمَتِكَ وَنَهْيِكَ إِيَّایَ عَنِ
الْقُنُوطِ لَقَنَطْتُ عِنْدَما أَتَذَكَّرُها، يَا خَيْرَ مَنْ دَعاهُ
داعٍ، وَأَفْضَلَ مَنْ رَجاهُ راجٍ . اللّٰهُمَّ بِذِمَّةِ الْإِسْلامِ
أَتَوَسَّلُ إِلَيْكَ، وَبِحُرْمَةِ الْقُرْآنِ أَعْتَمِدُ عَلَيْكَ،
وَبِحُبِّی النَّبِیَّ الْأُمِّیَّ الْقُرَشِیَّ الْهاشِمِیَّ الْعَرَبِیَّ
التِّهامِیَّ الْمَكِّیَّ الْمَدَنِیَّ أَرْجُو الزُّلْفَةَ لَدَيْكَ،
فَلا تُوحِشِ اسْتِيناسَ إِيمانِی وَلَا تَجْعَلْ ثَوابِی ثَوابَ مَنْ
عَبَدَ سِواكَ؛
مرا چه
رسوایی بزرگی است از آنچه کتاب تو (لوح محفوظ) از کردارم در شمار آورده،
اگر امیدوار به کرم و فراوانی رحمتت نبودم و اینکه مرا از ناامیدی نهی
نموده‌ای، هرآینه ناامید می‌شدم به هنگامی که گناهانم را بیاد می‌آوردم، ای
بهترین کسی که خواننده‌ای او را خواند و برترین کسی که امیدواری به او
امید بست. خدایا به پیمان اسلام به تو توسّل می‌جویم و به حرمت قرآن بر تو
تکیه می‌کنم و به محبّتم نسبت به پیامبر درس ناخوانده قریشی هاشمی عربی
تهامی مکی مدنی، هم‌جواری نزد تو را امید می‌نمایم، پس انس ایمانی مرا در
عرصه وحشت نینداز و پاداش مرا، پاداش کسی که غیر تو را عبادت کرده قرار
مده؛
فَإِنَّ قَوْماً آمَنُوا بِأَلْسِنَتِهِمْ لِيَحْقِنُوا بِهِ دِماءَهُمْ
فَأَدْرَكُوا مَا أَمَّلُوا، وَ إِنَّا آمَنَّا بِكَ بِأَلْسِنَتِنا
وَقُلُوبِنا لِتَعْفُوَ عَنَّا فَأَدْرِكْنا مَا أَمَّلْنا، وَثَبِّتْ
رَجاءَكَ فِی صُدُورِنا، وَلَا تُزِغْ قُلُوبَنا بَعْدَ إِذْ هَدَيْتَنا،
وَهَبْ لَنا مِنْ لَدُنْكَ رَحْمَةً إِنَّكَ أَنْتَ الْوَهَّابُ،
فَوَعِزَّتِكَ لَوِ انْتَهَرْتَنِی مَا بَرِحْتُ مِنْ بابِكَ، وَلَا
كَفَفْتُ عَنْ تَمَلُّقِكَ لِما أُلْهِمَ قَلْبِی مِنَ الْمَعْرِفَةِ
بِكَرَمِكَ وَسَعَةِ رَحْمَتِكَ، إِلیٰ مَنْ يَذْهَبُ الْعَبْدُ إِلّا
إِلیٰ مَوْلاهُ، وَ إِلیٰ مَنْ يَلْتَجِئُ الْمَخْلُوقُ إِلّا إِلیٰ
خالِقِهِ؛
چه اینکه
مردمی به زبانشان ایمان آوردند تا جانشان را به این وسیله حفظ کنند، پس به
آنچه آرزو داشتند رسیدند و ما با زبان و دلمان به تو ایمان آوردیم تا از ما
درگذری، پس ما را به آنچه آرزومندیم برسان و امیدت را در سینه‌هایمان
استوار کن و دل‌هایمان را پس از آنکه هدایتمان فرمودی منحرف مکن و از سوی
خود ما را ببخش که تو بسیار بخشنده‌ای، به عزتت سوگند اگر مرا برانی، از
درگاهت نخواهم رفت و از چاپلوسی نسبت به تو باز نخواهم ایستاد، به خاطر
الهامی که از معرفت به کرمت و گستردگی رحمتت به قلب من شده، بنده به‌سوی چه
کسی جز مولایش می‌رود؟ و آفریده به چه کسی جز آفریدگارش پناه می‌برد؟
إِلٰهِی لَوْ قَرَنْتَنِی بِالْأَصْفادِ ، وَمَنَعْتَنِی سَيْبَكَ مِنْ
بَيْنِ الْأَشْهادِ، وَدَلَلْتَ عَلَیٰ فَضائِحِی عُيُونَ الْعِبادِ،
وَأَمَرْتَ بِی إِلَی النَّارِ، وَحُلْتَ بَيْنِی وَبَيْنَ الْأَ بْرارِ
مَا قَطَعْتُ رَجائِی مِنْكَ، وَمَا صَرَفْتُ تَأْمِيلِی لِلْعَفْوِ
عَنْكَ، وَلَا خَرَجَ حُبُّكَ مِنْ قَلْبِی، أَنَا لَا أَنْسیٰ
أَيادِيَكَ عِنْدِی، وَسَِتْرَكَ عَلَیَّ فِی دارِ الدُّنْيا، سَيِّدِی
أَخْرِجْ حُبَّ الدُّنْيا مِنْ قَلْبِی، وَاجْمَعْ بَيْنِی وَبَيْنَ
الْمُصْطَفیٰ وَآلِهِ خِيَرَتِكَ مِنْ خَلْقِكَ وَ خاتَمِ النَّبِيِّينَ
مُحَمَّدٍ صَلَّی اللّٰهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ؛
خدایا، اگر
مرا با زنجیرها ببندی و عطایت را در میان مردم از من بازداری و بر
رسوایی‌هایم دیدگان بندگانت را بگشایی و مرا به‌سوی دوزخ فرمان دهی و بین
من و نیکان حجاب شوی، امیدم را از تو نخواهم برید و آرزویم را از عفو تو
باز نخواهم گرداند و محبتت از قلبم بیرون نخواهد رفت، من فراوانی عطایت را
نزد خود و پرده‌پوشی‌ات را در دار دنیا بر گناهانم فراموش نخواهم کرد، ای
آقای من محبت دنیا را از دلم بیرون کن و میان من و مصطفی پیامبرت و
خاندانش، بهترین برگزیدگان از آفریدگانت و پایان‌بخش پیامبران محمّد (درود
خدا بر او و خاندانش) جمع کن؛
وَانْقُلْنِی إِلیٰ دَرَجَةِ التَّوْبَةِ إِلَيْكَ، وَأَعِنِّی
بِالْبُكاءِ عَلَیٰ نَفْسِی فَقَدْ أَفْنَيْتُ بِالتَّسْوِيفِ وَالْآمالِ
عُمْرِی، وَقَدْ نَزَلْتُ مَنْزِلَةَ الْآيِسِينَ مِنْ خَيْرِی ، فَمَنْ
يَكُونُ أَسْوَأَ حالاً مِنِّی إِنْ أَنَا نُقِلْتُ عَلَیٰ مِثْلِ حالِی
إِلیٰ قَبْرِی لَمْ أُمَهِّدْهُ لِرَقْدَتِی، وَلَمْ أَفْرُشْهُ
بِالْعَمَلِ الصَّالِحِ لِضَجْعَتِی ؟ وَمَا لِی لَاأَبْكِی وَلَا أَدْرِی
إِلیٰ مَا يَكُونُ مَصِيرِی، وَأَریٰ نَفْسِی تُخادِعُنِی، وَأَيَّامِی
تُخاتِلُنِی وَقَدْ خَفَقَتْ عِنْدَ رَأْسِی أَجْنِحَةُ الْمَوْتِ ؟ فَما
لِی لَاأَبْكِی ؟ أَبْكِی لِخُرُوجِ نَفْسِی، أَبْكِی لِظُلْمَةِ
قَبْرِی، أَبْكِی لِضِيقِ لَحْدِی، أَبْكِی لِسُؤالِ مُنْكَرٍ وَنَكِيرٍ
إِيَّایَ؛
و مرا به مقام
توبه به پیشگاهت برسان و بر گریه بر خودم مرا یاری ده، من عمرم را به امروز
و فردا کردن و آرزوهای باطل نابود ساختم و اینک به جایگاه ناامیدان از خیر
و صلاح فرود آمده‌ام، پس بدحال‌تر از من کیست؟ اگر من بر چنین حالی به
قبرم وارد شوم، قبری که آن را برای خواب آماده نساخته‌ام و برای آرمیدن به
کار نیک فرش ننموده‌ام و مرا چه شده که گریه نکنم و حال آنکه نمی‌دانم
بازگشت من به‌سوی چه خواهد بود، من نفسم را می‌نگرم که با من نیرنگ می‌بازد
و روزگار را مشاهده می‌کنم که مرا می‌فریبد و حال آنکه بال‌های مرگ بالای
سرم به حرکت درآمده، پس مرا چه شده که گریه نکنم، گریه می‌کنم برای بیرون
رفتن جان از بدنم، گریه می‌کنم برای تاریکی قبرم، گریه می‌کنم برای تنگی
لحدم، گریه می‌کنم برای پرسش دو فرشته قبر منکر و نکیر از من؛
أَبْكِی لِخُرُوجِی مِنْ قَبْرِی عُرْياناً ذَلِيلاً حامِلاً ثِقْلِی
عَلَیٰ ظَهْرِی أَنْظُرُ مَرَّةً عَنْ يَمِينِی وَأُخْریٰ عَنْ شِمالِی
إِذِ الْخَلائِقُ فِی شَأْنٍ غَيْرِ شَأْنِی،
﴿لِكُلِّ امْرِئٍ مِنْهُمْ يَوْمَئِذٍ شَأْنٌ
يُغْنِيهِ، وُجُوهٌ يَوْمَئِذٍ مُسْفِرَةٌ ضاحِكَةٌ مُسْتَبْشِرَةٌ،
وَوُجُوهٌ يَوْمَئِذٍ عَلَيْها غَبَرَةٌ تَرْهَقُها قَتَرَةٌ﴾
وَ ذِلَّةٌ، سَيِّدِی عَلَيْكَ مُعَوَّلِی وَمُعْتَمَدِی وَرَجائِی
وَتَوَكُّلِی، وَبِرَحْمَتِكَ تَعَلُّقِی، تُصِيبُ بِرَحْمَتِكَ مَنْ
تَشاءُ وَتَهْدِی بِكَرامَتِكَ مَنْ تُحِبُّ، فَلَكَ الْحَمْدُ عَلَیٰ مَا
نَقَّيْتَ مِنَ الشِّرْكِ قَلْبِی، وَلَكَ الْحَمْدُ عَلَیٰ بَسْطِ
لِسانِی، أَفَبِلِسانِی هٰذَا الْكالِّ أَشْكُرُكَ ؟ أَمْ بِغايَةِ
جَُهْدِی فِی عَمَلِی أُرْضِيكَ؛
گریه می‌کنم
برای درآمدنم از قبر عریان و خوار، درحالی‌که بار سنگینی را بر دوش می‌کشم،
یک بار از طرف راست و بار دیگر از جانب چپم نگاه می‌کنم، به خاطر اینکه
مردمان در کاری جز کار من‌اند، «در آن روز هرکس از آنان را گرفتاری و کاری
است که برای او [از اینکه نتواند به کار دیگر بپردازد] بس است؛ در آن روز
چهره‌هایی درخشان و نورانی است؛ خندان و خوش‌حال و چهره‌هایی در آن روز
غبار [تیره‌بختی] بر آن‌ها نشسته؛ سیاهی و ذلّت آن‌ها را پوشانده»؛ ای
آقای من، تکیه و اعتمادم و امید و توکّلم بر تو، آویختنم به رحمت توست،
هرکه را خواهی به رحمتت رسانی و با بخشندگی‌ات هرکه را دوست داری هدایت
کنی، پس تو را سپاس بر اینکه قلبم را از شرک پاک کردی و برای تو سپاس بر
گشودن زبانم، آیا با این زبان کندم تو را شکر کنم، یا با نهایت کوشش در
کارم تو را خشنود نمایم؛
وَمَا قَدْرُ لِسانِی يَا رَبِّ فِی جَنْبِ شُكْرِكَ ؟ وَمَا قَدْرُ
عَمَلِی فِی جَنْبِ نِعَمِكَ وَ إِحْسانِكَ؟ إِلٰهِی إِنَّ جُودَكَ بَسَطَ
أَمَلِی، وَشُكْرَكَ قَبِلَ عَمَلِی، سَيِّدِی إِلَيْكَ رَغْبَتِی، وَ
إِلَيْكَ رَهْبَتِی، وَ إِلَيْكَ تَأْمِيلِی، وَقَدْ ساقَنِی إِلَيْكَ
أَمَلِی، وَعَلَيْكَ يَا واحِدِی عَكَفَتْ هِمَّتِی، وَفِيما عِنْدَكَ
انْبَسَطَتْ رَغْبَتِی، وَلَكَ خالِصُ رَجائِی وَخَوْفِی، وَبِكَ
أَنَِسَتْ مَحَبَّتِی، وَ إِلَيْكَ أَلْقَيْتُ بِيَدِی، وَبِحَبْلِ
طاعَتِكَ مَدَدْتُ رَهْبَتِی، يَا مَوْلایَ بِذِكْرِكَ عاشَ قَلْبِی،
وَبِمُناجاتِكَ بَرَّدْتُ أَلَمَ الْخَوْفِ عَنِّی، فَيا مَوْلایَ وَيَا
مُؤَمَّلِی وَيَا مُنْتَهیٰ سُؤْلِی فَرِّقْ بَيْنِی وَبَيْنَ ذَنْبِیَ
الْمانِعِ لِی مِنْ لُزُومِ طاعَتِكَ، فَإِنَّما أَسْأَلُكَ لِقَدِيمِ
الرَّجاءِ فِيكَ، وَعَظِيمِ الطَّمَعِ مِنْكَ الَّذِی أَوْجَبْتَهُ عَلَیٰ
نَفْسِكَ مِنَ الرَّأْفَةِ وَالرَّحْمَةِ، فَالْأَمْرُ لَكَ وَحْدَكَ لا
شَرِيكَ لَكَ وَالْخَلْقُ كُلُّهُمْ عِيالُكَ وَفِی قَبْضَتِكَ، وَكُلُّ
شَیْءٍ خاضِعٌ لَكَ، تَبارَكْتَ يَا رَبَّ الْعالَمِينَ؛
پروردگارا،
ارزش زبانم در کنار شکرت چیست و قیمت کارم در برابر نعمت‌هایت و احسانت چه
اندازه است؟! خدایا، جودت آرزویم را گسترد و سپاست عملم را پذیرفت، ای آقای
من میلم به‌سوی توست و ترسم از سوی توست و آرزویم به پیشگاه توست، آرزویم
مرا به‌سوی تو کشانده و همّتم به درگاه تو ای یگانۀ من سرگرم و مشغول شده و
رغبتم در آنچه نزد توست فزونی یافته، امید خالص و بیمم برای توست و محبّتم
به تو انس گرفته و دستم را به‌سوی تو انداختم و ترسم را به‌سوی رشته‌ی
طاعت تو کشیدم، ای مولای من دلم به یاد تو زندگی کرد و با مناجات با تو آتش
هراس را بر خود سرد نمودم، ای مولایم و ای آرزویم و ای نهایت خواسته‌ام،
میان من و گناهم جدایی انداز، گناهی که بازدارنده من از پای‌بندی به طاعت
توست، تنها از تو درخواست می‌کنم، به خاطر امید دیرینه به تو و بزرگی طمع
از تو که از مهر و رحمت بر خود واجب کرده‌ای، پس فرمان توراست، یگانه‌ای و
شریکی نداری و همه مخلوقات جیره‌خوار تو و در دست قدرت تواند و هر چیز برای
تو فروتن است، منزّهی تو ای پروردگار جهانیان؛
إِلٰهِی ارْحَمْنِی إِذَا انْقَطَعَتْ حُجَّتِی، وَكَلَّ عَنْ جَوابِكَ
لِسانِی، وَطاشَ عِنْدَ سُؤالِكَ إِيَّایَ لُبِّی، فَيا عَظِيمَ رَجائِی
لَاتُخَيِّبْنِی إِذَا اشْتَدَّتْ فاقَتِی، وَلَا تَرُدَّنِی لِجَهْلِی،
وَلَا تَمْنَعْنِی لِقِلَّةِ صَبْرِی، أَعْطِنِی لِفَقْرِی، وَارْحَمْنِی
لِضَعْفِی، سَيِّدِی عَلَيْكَ مُعْتَمَدِی وَمُعَوَّلِی وَرَجائِی
وَتَوَكُّلِی، وَبِرَحْمَتِكَ تَعَلُّقِی، وَبِفِنائِكَ أَحُطُّ رَحْلِی،
وَبِجُودِكَ أَقْصِدُ طَلِبَتِی، وَبِكَرَمِكَ أَيْ رَبِّ أَسْتَفْتِحُ
دُعائِی، وَلَدَيْكَ أَرْجُو فاقَتِی ، وَبِغِناكَ أَجْبُرُ عَيْلَتِی،
وَتَحْتَ ظِلِّ عَفْوِكَ قِيامِی، وَ إِلیٰ جُودِكَ وَكَرَمِكَ أَرْفَعُ
بَصَرِی، وَ إِلیٰ مَعْرُوفِكَ أُدِيمُ نَظَرِی؛
خدایا به من
رحم کن آنگاه که دلیل و حجّتم بریده شود و زبانم از پاسخت کُند گردد و به
هنگام بازپرسی‌ات هوش از سرم برود، ای بزرگ امیدم، زمانی که بیچارگی‌ام
شدّت گیرد محرومم مکن و به خاطر نادانی‌ام از درگاهت مران و به علت کم
تابی‌ام از رحمتت دریغ مفرما، به جهت تهیدستی‌ام عطایم کن و به خاطر
ناتوانی‌ام به من رحم کن، آقایم اعتماد و تکیه، امید و توکلم بر توست و
آویختنم به رحمت توست و بارم را به آستان تو اندازم و خواسته‌ام را به
وسیلۀ جود و کرم تو جویم، پروردگارا دعایم را آغاز می‌کنم و رفع تنگدستی‌ام
را به تو امید می‌بندم و به توانگری تو ناداری‌ام را جبران می‌کنم و
ایستادنم زیر سایه عفو توست و به‌جانب جود و کرمت دیده‌ام را بلند می‌کنم و
به‌سوی احسانت نگاهم را ادامه می‌دهم؛
فَلا تُحْرِقْنِی بِالنَّارِ وَأَنْتَ مَوْضِعُ أَمَلِی، وَلَا تُسْكِنِّی
الْهاوِيَةَ فَإِنَّكَ قُرَّةُ عَيْنِی، يَا سَيِّدِی لَاتُكَذِّبْ
ظَنِّی بِإِحْسانِكَ وَمَعْرُوفِكَ فَإِنَّكَ ثِقَتِی، وَلَا تَحْرِمْنِی
ثَوابَكَ فَإِنَّكَ الْعارِفُ بِفَقْرِی . إِلٰهِی إِنْ كانَ قَدْ دَنا
أَجَلِی وَلَمْ يُقَرِّبْنِی مِنْكَ عَمَلِی فَقَدْ جَعَلْتُ الاعْتِرافَ
إِلَيْكَ بِذَنْبِی وَسائِلَ عِلَلِی .
پس مرا به آتش
مسوزان و حال آنکه تو جایگاه آرزوی منی و در دوزخ جایم مده زیرا که تو نور
چشم منی، ای آقای من گمانم را به احسان و نیکی‌ات متهم به دروغ مکن که
تویی مورد اطمینانم و از پاداشت محرومم مگردان که تو عارف به تهیدستی منی،
خدایا اگر مرگم فرا رسیده و کردارم مرا به تو نزدیک نکرده پس اقرار به
گناهم را به پیشگاهت وسیله عذرخواهی‌ام قرار دادم.
إِلٰهِی إِنْ عَفَوْتَ فَمَنْ أَوْلیٰ مِنْكَ بِالْعَفْوِ ؟ وَ إِنْ
عَذَّبْتَ فَمَنْ أَعْدَلُ مِنْكَ فِی الْحُكْمِ ؟ ارْحَمْ فِی هٰذِهِ
الدُّنْيا غُرْبَتِی، وَعِنْدَ الْمَوْتِ كُرْبَتِی، وَفِی الْقَبْرِ
وَحْدَتِی، وَفِی اللَّحْدِ وَحْشَتِی، وَ إِذا نُشِرْتُ لِلْحِسابِ
بَيْنَ يَدَيْكَ ذُلَّ مَوْقِفِی، وَاغْفِرْ لِی مَا خَفِیَ عَلَی
الْآدَمِيِّينَ مِنْ عَمَلِی؛
خدایا، اگر
گذشت کنی، پس سزاوارتر از وجود تو به گذشت کیست و اگر عذاب نمایی پس
دادگرتر از تو در داوری کیست؟ در این دنیا به غربت و به گاه مرگ به سختی
جان دادنم و در قبر به تنهایی‌ام و در لحد به هراسم رحم کن و زمانی که برای
حساب در برابرت برانگیخته شدم به خواری جایگاهم رحمت آور و آنچه از کردارم
بر انسان‌ها پوشیده مانده بیامرز؛
وَأَدِمْ لِی مَا بِهِ سَتَرْتَنِی، وَارْحَمْنِی صَرِيعاً عَلَی
الْفِراشِ تُقَلِّبُنِی أَيْدِی أَحِبَّتِی، وَتَفَضَّلْ عَلَیَّ
مَمْدُوداً عَلَی الْمُغْتَسَلِ يُقَلِّبُنِی صالِحُ جِيرَتِی،
وَتَحَنَّنْ عَلَیَّ مَحْمُولاً قَدْ تَناوَلَ الْأَقْرِباءُ أَطْرافَ
جِنازَتِی، وَجُدْ عَلَیَّ مَنْقُولاً قَدْ نَزَلْتُ بِكَ وَحِيداً فِی
حُفْرَتِی، وَارْحَمْ فِی ذَلِكَ الْبَيْتِ الْجَدِيدِ غُرْبَتِی حَتَّیٰ
لَاأَسْتَأْنِسَ بِغَيْرِكَ، يَا سَيِّدِی إِنْ وَكَلْتَنِی إِلیٰ نَفْسِی
هَلَكْتُ؛
و آنچه را که
مرا به آن پوشاندی تداوم بخش و به من در حال افتادن در بستر مرگ که دست‌های
دوستانم مرا این طرف و آن طرف کند رحم کن و به من محبت فرما در آن حال که
روی تخت غسّال خانه به‌صورت درازا افتاده‌ام و همسایگان شایسته مرا به این
سو و آن سو برمی‌گردانند و به من مهرورزی کن در وقت حمل شدنم که بستگانم
گوشه‌های جنازه‌ام را به دوش برداشته‌اند و در حالت حمل شدنم که تنها در
قبرم وارد پیشگاه تو شده‌ام به من نیکی و بخشش کن و در این خانه جدید بر
غربتم رحمت آور تا آنکه به غیر تو انس نگیرم ای آقای من، اگر مرا به خودم
واگذاری هلاک شده‌ام؛
سَيِّدِی فَبِمَنْ أَسْتَغِيثُ إِنْ لَمْ تُقِلْنِی عَثْرَتِی ؟ فَإِلیٰ
مَنْ أَفْزَعُ إِنْ فَقَدْتُ عِنايَتَكَ فِی ضَجْعَتِی ؟ وَ إِلیٰ مَنْ
أَلْتَجِئُ إِنْ لَمْ تُنَفِّسْ كُرْبَتِی ؟ سَيِّدِی مَنْ لِی ؟ وَمَنْ
يَرْحَمُنِی إِنْ لَمْ تَرْحَمْنِی ؟ وَفَضْلَ مَنْ أُؤَمِّلُ إِنْ
عَدِمْتُ فَضْلَكَ يَوْمَ فاقَتِی ؟ وَ إِلیٰ مَنِ الْفِرارُ مِنَ
الذُّنُوبِ إِذَا انْقَضیٰ أَجَلِی ؟ سَيِّدِی لَاتُعَذِّبْنِی وَأَنَا
أَرْجُوكَ .
ای آقای من،
اگر لغزشم را فسخ نکنی و نادیده نگیری از چه کسی فریادرسی خواهم و به چه
کسی پناه ببرم اگر توجهت را در آرامگاهم نداشته باشم و به چه کسی پناه برم
اگر غم و اندوهم را برطرف نکنی؟ ای آقای من، که را دارم و چه کسی بر من رحم
می‌کند، اگر تو به من رحم نکنی و احسان که را آرزو کنم، اگر احسان تو را
روز بیچارگی‌ام نداشته باشم و گریز از گناهان به‌سوی کیست، وقتی که عمرم
سرآید؟ ای آقای من، مرا عذاب مکن که به تو امید دارم،
إِلٰهِی حَقِّقْ رَجائِی، وَآمِنْ خَوْفِی، فَإِنَّ كَثْرَةَ ذُنُوبِی
لَاأَرْجُو فِيها إِلّا عَفْوَكَ، سَيِّدِی أَنَا أَسْأَلُكَ مَا
لَاأَسْتَحِقُّ، وَأَنْتَ أَهْلُ التَّقْویٰ وَأَهْلُ الْمَغْفِرَةِ
فَاغْفِرْ لِی وَأَلْبِسْنِی مِنْ نَظَرِكَ ثَوْباً يُغَطِّی عَلَیَّ
التَّبِعاتِ وَتَغْفِرُها لِی وَلَا أُطالَبُ بِها، إِنَّكَ ذُو مَنٍّ
قَدِيمٍ، وَصَفْحٍ عَظِيمٍ، وَتَجاوُزٍ كَرِيمٍ؛
خدایا امیدم
را تحقق بخش و ترسم را ایمنی ده، زیرا من در عین فراوانی گناهانم امیدی جز
به گذشت تو ندارم؛ ای آقای من، چیزی را از تو درخواست دارم که شایسته آن
نیستم و تو اهل تقوا و آمرزشی، پس مرا بیامرز و جامه‌ای از نگاه لطفت بر من
بپوشان که گناهانم را بر من بپوشاند و آن‌ها را بیامرز و نسبت به آن‌ها
بازخواست نشوم که تو دارای کرَم دیرینه و چشم‌پوشی بزرگ و گذشت کریمانه‌ای؛
إِلٰهِی أَنْتَ الَّذِی تُفِيضُ سَيْبَكَ عَلَیٰ مَنْ لَا يَسْأَلُكَ
وَعَلَی الْجاحِدِينَ بِرُبُوْبِيَّتِكَ، فَكَيْفَ سَيِّدِی بِمَنْ
سَأَلَكَ وَأَيْقَنَ أَنَّ الْخَلْقَ لَكَ، وَالْأَمْرَ إِلَيْكَ ؟
تَبارَكْتَ وَتَعالَيْتَ يَا رَبَّ الْعالَمِينَ، سَيِّدِی عَبْدُكَ
بِبابِكَ أَقامَتْهُ الْخَصاصَةُ بَيْنَ يَدَيْكَ يَقْرَعُ بابَ
إِحْسانِكَ بِدُعائِهِ فَلا تُعْرِضْ بِوَجْهِكَ الْكَرِيمِ عَنِّی،
وَاقْبَلْ مِنِّی مَا أَقُولُ، فَقَدْ دَعَوْتُ بِهٰذَا الدُّعاءِ
وَأَنَا أَرْجُو أَنْ لَاتَرُدَّنِی مَعْرِفَةً مِنِّی بِرَأْفَتِكَ
وَرَحْمَتِكَ . إِلٰهِی أَنْتَ الَّذِی لَا يُحْفِيكَ سائِلٌ، وَلَا
يَنْقُصُكَ نائِلٌ ، أَنْتَ كَما تَقُولُ وَفَوْقَ مَا نَقُولُ؛
خدایا، تویی
که عطایت را پی‌درپی فرو ریزی، بر کسی که از تو درخواست نمی‌کند و بر آنان
که منکر پروردگاری‌ات هستند!! چه رسد آقای من بر کسی که از تو خواهش کرده و
یقین نموده که آفرینش از تو و فرمان فقط به دست توست، منزّه و والایی ای
پروردگار جهانیان، ای آقای من، بنده‌ات به درگاه توست، تنگدستی او را پیش
رویت قرار داده، با دعایش در خانه‌ی احسانت را می‌کوبد، [و نگاه زیبایت را
به باطن امید به تو جلب می‌کند] پس روی کریمانه‌ات را از من برمگردان و
آنچه می‌گویم از من بپذیر، من تو را به این دعا خواندم، امید دارم که به
خاطر شناختم به رأفت و مهرت مرا باز نگردانی. خدایا تویی آنکه خواهش
کننده‌ای ناتوانت نکند و عطاگیرنده‌ای از تو نکاهد، تو چنانی که خود گویی و
بالاتر از آنچه ما می‌گوییم؛
اللّٰهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُكَ صَبْراً جَمِيلاً، وَفَرَجاً قَرِيباً،
وَقَوْلاً صادِقاً، وَأَجْراً عَظِيماً، أَسْأَلُكَ يَا رَبِّ مِنَ
الْخَيْرِ كُلِّهِ مَا عَلِمْتُ مِنْهُ وَمَا لَمْ أَعْلَمْ، أَسْأَلُكَ
اللّٰهُمَّ مِنْ خَيْرِ مَا سَأَلَكَ مِنْهُ عِبادُكَ الصَّالِحُونَ، يَا
خَيْرَ مَنْ سُئِلَ، وَأَجْوَدَ مَنْ أَعْطیٰ، أَعْطِنِی سُؤْلِی فِی
نَفْسِی وَأَهْلِی وَوالِدَیَّ وَوَُلْدِی وَأَهْلِ حُزانَتِی وَإِخْوانِی
فِيكَ، وَ أَرْغِدْ عَيْشِی، وَأَظْهِرْ مُرُوَّتِی، وَأَصْلِحْ جَمِيعَ
أَحْوالِی، وَاجْعَلْنِی مِمَّنْ أَطَلْتَ عُمْرَهُ، وَحَسَّنْتَ
عَمَلَهُ، وَأَتْمَمْتَ عَلَيْهِ نِعْمَتَكَ، وَرَضِيتَ عَنْهُ،
وَأَحْيَيْتَهُ حَياةً طَيِّبَةً فِی أَدْوَمِ السُّرُورِ، وَأَسْبَغِ
الْكَرامَةِ، وَأَتَمِّ الْعَيْشِ إِنَّكَ تَفْعَلُ مَا تَشاءُ وَلَا
يَفْعَلُ مَا يَشاءُ غَيْرُكَ؛
خدایا، از تو
شکیبائی زیبا و گشایشی نزدیک و گفتاری درست و مزدی بزرگ درخواست می‌کنم؛
پروردگارا از خیر و خوبی تمامش را از تو می‌خواهم، آنچه را از آن دانسته‌ام
و آنچه را ندانسته‌ام، خدایا از تو می‌خواهم بهترین چیزهایی را که بندگان
شایسته‌ات از تو خواستند، ای بهترین کسی که از او خواسته می‌شود و سخی‌ترین
کسی که عطا می‌کند، خواسته‌ام را در حق خودم و خانواده‌ام و پدر و مادرم و
فرزندانم و خاصانم و برادران دینی‌ام به من عطا کن، زندگی‌ام را گوارا
گردان، جوانمردی‌ام را آشکار ساز و همه احوالم را اصلاح کن و مرا از کسانی
قرار ده که عمرش را طولانی کردی و کردارش را نیکو ساختی و نعمتت را بر او
تمام کردی و از او خشنود شدی و او را به زندگانی پاکیزه زنده داشتی، در
بادوام‌ترین خوشی‌ها و کامل‌ترین کرامت‌ها و کامل‌ترین زندگی‌ها، همانا تو
هرچه را بخواهی انجام می‌دهی و جز تو هرچه را بخواهد توان انجام آن را
ندارد؛
اللّٰهُمَّ خُصَّنِی مِنْكَ بِخاصَّةِ ذِكْرِكَ، وَلَا تَجْعَلْ شَيْئاً
مِمَّا أَتَقَرَّبُ بِهِ فِی آناءِ اللَّيْلِ وَأَطْرافِ النَّهارِ رِياءً
وَلَا سُمْعَةً وَلَا أَشَراً وَلَا بَطَراً ، وَاجْعَلْنِی لَكَ مِنَ
الْخاشِعِينَ .
خدایا، از سوی
خود مرا به ذکر ویژه‌ات اختصاص ده و چیزی از آنچه را که به وسیله آن به تو
تقرّب می‌جویم در همه اوقات شب و روز وسیله ریا و شهرت خواهی و هوسرانی و
طغیانگری قرار مده و مرا از خاکساران درگاهت بگردان،
اللّٰهُمَّ أَعْطِنِی السَّعَةَ فِی الرِّزْقِ، وَالْأَمْنَ فِی
الْوَطَنِ، وَقُرَّةَ الْعَيْنِ فِی الْأَهْلِ وَالْمالِ وَالْوَلَدِ،
وَالْمَُقامَ فِی نِعَمِكَ عِنْدِی، وَالصِّحَّةَ فِی الْجِسْمِ،
وَالْقُوَّةَ فِی الْبَدَنِ، وَالسَّلامَةَ فِی الدِّينِ،
وَاسْتَعْمِلْنِی بِطاعَتِكَ وَطاعَةِ رَسُولِكَ مُحَمَّدٍ صَلَّی اللّٰهُ
عَلَيْهِ وَآلِهِ أَبَداً مَا اسْتَعْمَرْتَنِی، وَاجْعَلْنِی مِنْ
أَوْفَرِ عِبادِكَ عِنْدَكَ نَصِيباً فِی كُلِّ خَيْرٍ أَنْزَلْتَهُ
وَتُنْزِلُهُ فِی شَهْرِ رَمَضانَ فِی لَيْلَةِ الْقَدْرِ وَمَا أَنْتَ
مُنْزِلُهُ فِی كُلِّ سَنَةٍ مِنْ رَحْمَةٍ تَنْشُرُها، وَعافِيَةٍ
تُلْبِسُها، وَبَلِيَّةٍ تَدْفَعُها، وَحَسَناتٍ تَتَقَبَّلُها،
وَسَيِّئاتٍ تَتَجاوَزُ عَنْها؛
خدایا از تو
می‌خواهم که به من این امور را عطا کنی: گشایش در روزی، امنیت در وطن، نور
چشم در خانواده و مال و اولاد و پایداری در نعمت‌هایی که نزدم است و
تندرستی در جسم و توانمندی در بدن و سلامت در دین و مرا به طاعتت و طاعت
رسولت محمّد که درود خدا بر او و خاندانش باد، به کار گمار، همیشه و تا
هنگامی‌که عمرم داده‌ای و مرا از پر نصیب‌ترین بندگانت در نزد خود قرار ده،
پر نصیب‌تر در هر خیری که فرو فرستادی و در ماه رمضان در شب قدر نازل
می‌کنی و نازل کننده آنی در هر سال، از رحمتی که می‌گسترانی‌اش و عافیتی که
می‌پوشانی و بلایی که دفع می‌کنی و خوبی‌هایی که می‌پذیری و بدی‌هایی که
از آن درمی‌گذری؛
وَارْزُقْنِی حَجَّ بَيْتِكَ الْحَرامِ فِی عامِنا هٰذَا وَفِی كُلِّ
عامٍ، وَارْزُقْنِی رِزْقاً واسِعاً مِنْ فَضْلِكَ الْواسِعِ، وَاصْرِفْ
عَنِّی يَا سَيِّدِی الْأَسْواءَ وَاقْضِ عَنِّی الدَّيْنَ وَالظُّلاماتِ
حَتَّیٰ لا أَتَأَذَّیٰ بِشَیْءٍ مِنْهُ، وَخُذْ عَنِّی بِأَسْماعِ
وَأَبْصارِ أَعْدائِی وَحُسَّادِی وَالْباغِينَ عَلَیَّ، وَانْصُرْنِی
عَلَيْهِمْ، وَأَقِرَّ عَيْنِی وَحَقِّقْ ظَنِّی وَفَرِّحْ قَلْبِی؛
و در این سال و
هر سال زیارت خانه‌ات را نصیبم فرما و از احسان گسترده‌ات روزی فراخ
ارزانی من کن و بدی‌ها را ای آقای من از من برگردان و بدهی مرا بپرداز و
جبران ستم‌هایی که بر عهده من است را ادا کن تا به خاطر چیزی از آن‌ها آزار
نبینیم و گوش‌ها و دیدگان دشمنان و حسودان و متجاوزان بر من را از من
برگیر و مرا بر آنان پیروز کن و چشمم را روشن فرما و دلم را شادی بخش؛
وَاجْعَلْ لِی مِنْ هَمِّی وَكَرْبِی فَرَجاً وَمَخْرَجاً، وَاجْعَلْ مَنْ
أَرادَنِی بِسُوءٍ مِنْ جَمِيعِ خَلْقِكَ تَحْتَ قَدَمَیَّ، وَاكْفِنِی
شَرَّ الشَّيْطانِ، وَشَرَّ السُّلْطانِ، وَسَيِّئاتِ عَمَلِی،
وَطَهِّرْنِی مِنَ الذُّنُوبِ كُلِّها، وَأَجِرْنِی مِنَ النَّارِ
بِعَفْوِكَ، وَأَدْخِلْنِی الْجَنَّةَ بِرَحْمَتِكَ، وَ زَوِّجْنِی مِنَ
الْحُورِ الْعِينِ بِفَضْلِكَ، وَأَلْحِقْنِی بِأَوْلِيائِكَ
الصَّالِحِينَ مُحَمَّدٍ وَآلِهِ الْأَبْرارِ الطَّيِّبِينَ الطَّاهِرِينَ
الْأَخْيارِ، صَلَواتُكَ عَلَيْهِمْ وَعَلَیٰ أَجْسادِهِمْ وَأَرْواحِهِمْ
وَرَحْمَةُ اللّٰهِ وَبَرَكاتُهُ؛
و برایم از
اندوه و غم گشایش و برون‌رفت قرار ده و هرکه از میان مخلوقاتت نسبت به من
قصد بدی کرده، زیر گامم قرار ده و مرا از گزند شیطان و گزند پادشاه و
بدی‌های کردارم بازدار و از همه گناهان پاکم کن و به گذشتت از آتش امانم ده
و به رحمتت به بهشت واردم کن و به احسانت از حورالعین به همسری‌ام درآور و
مرا به دوستان شایسته‌ات محمّد و خاندانش آن خوبان و نیکان پاکیزه و پاک
ملحق کن، درود بر آنان و بر بدن‌ها و جان‌هایشان و رحمت خدا و برکاتش بر
ایشان؛
إِلٰهِی وَسَيِّدِی وَعِزَّتِكَ وَجَلالِكَ لَئِنْ طالَبْتَنِی بِذُنُوبِی
لَأُطالِبَنَّكَ بِعَفْوِكَ، وَلَئِنْ طالَبْتَنِی بِلُؤْمِی
لَأُطالِبَنَّكَ بِكَرَمِكَ، وَلَئِنْ أَدْخَلْتَنِی النَّارَ
لَأُخْبِرَنَّ أَهْلَ النَّارِ بِحُبِّی لَكَ .
خدایا؛ ای
آقای من، به توانمندی و بزرگی‌ات سوگند، اگر مرا به گناهانم پی‌جویی کنی،
من تو را به عفوت پی‌جویی می‌کنم و اگر مرا به پستی‌ام تعقیب نمایی، من تو
را به بذل توجّهت تعقیب می‌کنم و اگر به دوزخم دراندازی اهل دوزخ را به
محبتم به تو آگاه می‌سازم.
إِلٰهِی وَسَيِّدِی إِنْ كُنْتَ لَاتَغْفِرُ إِلّا لِأَوْلِيائِكَ وَأَهْلِ
طاعَتِكَ فَإِلیٰ مَنْ يَفْزَعُ الْمُذْنِبُونَ ؟ وَإِنْ كُنْتَ
لَاتُكْرِمُ إِلّا أَهْلَ الْوَفاءِ بِكَ فَبِمَنْ يَسْتَغِيثُ
الْمُسِيئُونَ؟ إِلٰهِی إِنْ أَدْخَلْتَنِی النَّارَ فَفِی ذٰلِكَ سُرُورُ
عَدُوِّكَ، وَ إِنْ أَدْخَلْتَنِی الْجَنَّةَ فَفِی ذٰلِكَ سُرُورُ
نَبِيِّكَ، وَأَنَا وَاللّٰهِ أَعْلَمُ أَنَّ سُرُورَ نَبِيِّكَ أَحَبُّ
إِلَيْكَ مِنْ سُرُورِ عَدُوِّكَ؛
معبودم و
آقایم، اگر جز اولیا و اهل طاعتت را نیامرزی، پس گنه‌کاران به چه کسی پناه
برند و اگر جز اهل وفا را گرامی نداری، پس بدکاران از چه کسی فریادرسی
خواهند؟ خدایا اگر مرا وارد دوزخ کنی این موجب خرسندی دشمن توست و اگر مرا
به بهشت وارد نمایی، این سبب خوشحالی پیامبر توست و من به خدا سوگند این را
می‌دانم که دلشادی پیامبرت نزد تو، از خرسندی دشمنت محبوب‌تر است؛
اللّٰهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُكَ أَنْ تَمْلَأَ قَلْبِی حُبّاً لَكَ،
وَخَشْيَةً مِنْكَ، وَتَصْدِيقاً بِكِتابِكَ، وَإِيماناً بِكَ،
وَفَرَقاً مِنْكَ، وَشَوْقاً إِلَيْكَ، يَا ذَا الْجَلالِ وَالْإِكْرامِ
حَبِّبْ إِلَیَّ لِقاءَكَ، وَأَحْبِبْ لِقائِی، وَاجْعَلْ لِی فِی
لِقائِكَ الرَّاحَةَ وَالْفَرَجَ وَالْكَرامَةَ .
خدایا؛ از تو
درخواست می‌کنم که دلم را از محبت و ترست و باور به کتابت و ایمان به وجودت
و هراس از حضرتت و اشتیاق به ذاتت پر کنی، ای دارای بزرگی و رأفت و محبت،
لقائت را محبوب من کن و تو نیز لقاء مرا محبوب خود ساز و در لقایت برای من
آرامش و گشایش و کرامت قرار ده.
اللّٰهُمَّ أَلْحِقْنِی بِصالِحِ مَنْ مَضیٰ، وَاجْعَلْنِی مِنْ صالِحِ
مَنْ بَقِیَ وَخُذْ بِی سَبِيلَ الصَّالِحِينَ، وَأَعِنِّی عَلَیٰ نَفْسِی
بِما تُعِينُ بِهِ الصَّالِحِينَ عَلَیٰ أَنْفُسِهِمْ، وَاخْتِمْ عَمَلِی
بِأَحْسَنِهِ، وَاجْعَلْ ثَوابِی مِنْهُ الْجَنَّةَ بِرَحْمَتِكَ،
وَأَعِنِّی عَلَیٰ صالِحِ مَا أَعْطَيْتَنِی، وَثَبِّتْنِی يَا رَبِّ
وَلَا تَرُدَّنِی فِی سُوءٍ اسْتَنْقَذْتَنِی مِنْهُ يَا رَبَّ
الْعالَمِينَ؛
خدایا مرا به
شایستگان از بندگان گذشته‌ات ملحق ساز و از شایستگان از آنان که در
آینده‌اند قرار ده و مرا بر راه شایستگان نگاهدار و بر مخالفت با
خواسته‌های نفسم یاری ده، آن‌گونه که شایستگان را بر مخالفت با خواسته‌های
نفسانی‌شان یاری می‌دهی و کردارم را به نیکوترین وجه پایان ده و پاداشم را
در کارها به برکت رحمتت بهشت قرار ده و بر شایستگی آنچه عطا کردی یاری‌ام
نما و ثابت قدمم کن، پروردگارا و در ورطه بدی‌هایی که از آن‌ها نجاتم دادی
باز مگردان، ای پروردگار جهانیان؛
اللّٰهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُكَ إِيماناً لَاأَجَلَ لَهُ دُونَ لِقائِكَ،
أَحْيِنِی مَا أَحْيَيْتَنِی عَلَيْهِ، وَتَوَفَّنِی إِذا تَوَفَّيْتَنِی
عَلَيْهِ، وَابْعَثْنِی إِذا بَعَثْتَنِی عَلَيْهِ، وَأَبْرِئْ قَلْبِی
مِنَ الرِّياءِ وَالشَّكِّ وَالسُّمْعَةِ فِی دِينِكَ حَتَّیٰ يَكُونَ
عَمَلِی خالِصاً لَكَ .
خدایا؛ ایمانی
از تو درخواست می‌کنم که پایانی جز لقاء تو نداشته باشد، بر آن ایمان
پایدارم بدار تا زنده‌ام می‌داری و بر آن بمیران زمانی که مرا می‌میرانی و
بر آن برانگیز، هنگامی‌که مرا برمی‌انگیزی و دلم را از ریا و شک و
شهرت‌خواهی در دینت پاک کن تا عملم برای تو خالص باشد.
اللّٰهُمَّ أَعْطِنِی بَصِيرَةً فِی دِينِكَ، وَفَهْماً فِی حُكْمِكَ،
وَفِقْهاً فِی عِلْمِكَ، وَكِفْلَيْنِ مِنْ رَحْمَتِكَ، وَوَرَعاً
يَحْجُزُنِی عَنْ مَعاصِيكَ، وَبَيِّضْ وَجْهِی بِنُورِكَ، وَاجْعَلْ
رَغْبَتِی فِيما عِنْدَكَ، وَتَوَفَّنِی فِی سَبِيلِكَ وَعَلَیٰ مِلَّةِ
رَسُو لِكَ صَلَّی اللّٰهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ؛
خدایا از تو
می‌خواهم که به من این امور را عطا کنی: تیزبینی و فراست در دینت و فهم در
فرمانت، و آگاهی در علمت و دو نصیب از رحمتت و پرهیزی که مرا از
نافرمانی‌هایت بازدارد و رخسارم را به فروغ نورت سپید کن و شوقم را در آنچه
نزد توست قرار ده و در راه خود و بر آئین پیامبرت (درود خدا بر او و
خاندانش) بمیران؛
اللّٰهُمَّ إِنِّی أَعُوذُ بِكَ مِنَ الْكَسَلِ وَالْفَشَلِ وَالْهَمِّ
وَالْجُبْنِ وَالْبُخْلِ وَالْغَفْلَةِ وَالْقَسْوَةِ وَالْمَسْكَنَةِ
وَالْفَقْرِ وَالْفاقَةِ وَكُلِّ بَلِيَّةٍ وَالْفَواحِشِ مَا ظَهَرَ
مِنْها وَمَا بَطَنَ، وَأَعُوذُ بِكَ مِنْ نَفْسٍ لَاتَقْنَعُ، وَ بَطْنٍ
لَايَشْبَعُ، وَقَلْبٍ لَايَخْشَعُ، وَدُعاءٍ لَايُسْمَعُ، وَعَمَلٍ
لَايَنْفَعُ، وَأَعُوذُ بِكَ يَا رَبِّ عَلَیٰ نَفْسِی وَدِينِی وَمالِی
وَعَلَیٰ جَمِيعِ مَا رَزَقْتَنِی مِنَ الشَّيْطانِ الرَّجِيمِ، إِنَّكَ
أَنْتَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ؛
خدایا؛ به تو
پناه می‌آورم از کسالت و سرافکندگی و اندوه و ترس و بخل و بی‌خبری و سنگدلی
و ناداری و تهیدستی و بیچارگی و همه بلاها و زشتی‌های آشکار و پنهان و به
تو پناه می‌آورم از درونی که قانع نمی‌شود و از شکمی که سیر نمی‌گردد و از
قلبی که فروتنی نمی‌کند و دعایی که به اجابت نمی‌رسد و کرداری که سود
نمی‌بخشد، پروردگارا برای حفظ جان و دین و مال و آنچه نصیب من فرموده‌ای،
از شیطان رانده شده به تو پناه می‌آورم، همانا تو شنوا و دانایی؛
اللّٰهُمَّ إِنَّهُ لَايُجِيرُنِی مِنْكَ أَحَدٌ، وَلَا أَجِدُ مِنْ
دُونِكَ مُلْتَحَداً، فَلا تَجْعَلْ نَفْسِی فِی شَیْءٍ مِنْ عَذابِكَ،
وَلَا تَرُدَّنِی بِهَلَكَةٍ، وَلَا تَرُدَّنِی بِعَذابٍ أَلِيمٍ .
اللّٰهُمَّ تَقَبَّلْ مِنِّی، وَأَعْلِ ذِكْرِی، وَارْفَعْ دَرَجَتِی،
وَحُطَّ وِزْرِی، وَلَا تَذْكُرْنِی بِخَطِيئَتِی، وَاجْعَلْ ثَوابَ
مَجْلِسِی، وَثَوابَ مَنْطِقِی، وَثَوابَ دُعائِی رِضاكَ وَالْجَنَّةَ،
وَ أَعْطِنِی يَا رَبِّ جَمِيعَ مَا سَأَلْتُكَ وَ زِدْنِی مِنْ فَضْلِكَ
إِنِّی إِلَيْكَ راغِبٌ يَا رَبَّ الْعالَمِينَ؛
خدایا؛
به‌یقین جز تو احدی مرا پناه نمی‌دهد و به‌جز تو پناهگاهی نمی‌یابم، پس
هستی‌ام را در دامن عذابت قرار نده و به هلاکت و شکنجه دردناک بازمگردان.
خدایا از من بپذیر و نامم را پرآوازه کن و درجه‌ام را بالا ببر و بار گناهم
را بریز و مرا به اشتباهم یاد مکن و پاداش به عبادت نشستن و گفتار و دعایم
را خشنودی و بهشتت قرار ده، پروردگارا، همه آنچه را از تو خواستم به من
عطا فرما و از احسانت بر من بیفزا، من مشتاق توأم، ای پروردگار جهانیان؛
اللّٰهُمَّ إِنَّكَ أَنْزَلْتَ فِی كِتابِكَ أَنْ نَعْفُوَ عَمَّنْ
ظَلَمَنا وَقَدْ ظَلَمْنا أَنْفُسَنا فَاعْفُ عَنَّا فَإِنَّكَ أَوْلیٰ
بِذٰلِكَ مِنَّا، وَأَمَرْتَنا أَنْ لَانَرُدَّ سائِلاً عَنْ أَبْوابِنا
وَقَدْ جِئْتُكَ سائِلاً فَلَاٰ تَرُدَّنِی إِلّا بِقَضاءِ حاجَتِی،
وَأَمَرْتَنا بِالْإِحْسانِ إِلیٰ مَا مَلَكَتْ أَيْمانُنا وَنَحْنُ
أَرِقَّاؤُكَ فَأَعْتِقْ رِقابَنا مِنَ النَّارِ، يَا مَفْزَعِی عِنْدَ
كُرْبَتِی، وَيَا غَوْثِی عِنْدَ شِدَّتِی، إِلَيْكَ فَزِعْتُ، وَبِكَ
اسْتَغَثْتُ وَلُذْتُ، لَاأَلُوذُ بِسِواكَ، وَلَا أَطْلُبُ الْفَرَجَ
إِلّا مِنْكَ، فَأَغِثْنِی وَفَرِّجْ عَنِّی يَا مَنْ يَفُكُّ الْأَسِيرَ
وَيَعْفُو عَنِ الْكَثِيرِ، اقْبَلْ مِنِّی الْيَسِيرَ وَاعْفُ عَنِّی
الْكَثِيرَ، إِنَّكَ أَنْتَ الرَّحِيمُ الْغَفُورُ .
خدایا؛ تو خود
در قرآن فرمودی که از کسی که به ما ستم روا داشته گذشت کنیم و ما بر خود
ستم ورزیدیم، پس از ما درگذر که حضرتت به گذشت از ما، شایسته‌تر از ماست و
نیز فرمان دادی که تهیدستی را دست خالی از در خانه‌هایمان نرانیم و من
اکنون به گدایی از تو به درگاهت آمدم، پس مرا جز با روا شدن حاجتم باز
نگردان و نیز به نیکی درباره بردگانمان امر فرمودی و هم اینک ما بردگان
توییم، پس ما را از آتش دوزخ برهان، ای پناهگاهم به‌وقت غم و اندوه، ای
فریادرسم به هنگام سختی، به تو پناه آوردم و از تو فریادرسی خواستم، به تو
پناه آوردم و جز به تو پناه نمی‌آورم و جز از تو درخواست گشایش نمی‌کنم، پس
به فریادم رس و گشایشی در کارم قرار ده، ای که اسیر را آزاد می‌کنی و از
گناه فراوان می‌گذری، از من عمل اندک را بپذیر و از گناه بسیارم درگذر،
همانا تو مهربان و آمرزنده‌ای.
اللّٰهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُكَ إِيماناً تُباشِرُ بِهِ قَلْبِی، وَيَقِيناً
صادِقاً حَتَّیٰ أَعْلَمَ أَنَّهُ لَنْ يُصِيبَنِی إِلّا مَا كَتَبْتَ
لِی، وَرَضِّنِی مِنَ الْعَيْشِ بِمَا قَسَمْتَ لِی، يَا أَرْحَمَ
الرَّاحِمِينَ.
خدایا ایمانی
از تو می‌خواهم که دلم آن را لمس کند و باور صادقانه‌ای که بدانم هرگز
چیزی به من نمی‌رسد، مگر آنچه تو برایم مقدّر کردی و مرا از زندگی به آنچه
نصیبم فرمودی خشنود بدار، ای مهربان‌ترین مهربانان.