روز
بیست‌وپنجم، روز دَحوُالاَرض است؛ یکی از آن چهار روزی است که در تمام سال
به برتری و مزیت روزه گرفتن ممتاز است و در روایتی آمده: که روزه این روز
همانند روزه هفتاد سال است و در روایت دیگر آمده: که جبران روزۀ هفتاد سال
است و هرکه این روز را روزه بگیرد و شب را به عبادت به پایان ببرد، برای او
عبادت صد سال نوشته شود و برای روزه‌دار این روز، هرچه در میان زمین و
آسمان است استغفار کند.
و این روزی است که
رحمت خدا در آن پخش می‌شود و برای عبادت و اجتماع برای ذکر خدا در این روز
پاداش بسیاری است و برای این روز جز روزه و عبادت و ذکر خدا و غسل دو عمل
دیگر وارد است:
اوّل:
نمازی که در کتاب‌های
علمای شیعه از اهل قم روایت شده و آن دو رکعت است در وقت بالا آمدن آفتاب
تا پیش از گذشتن از وقت ظهر، در هر رکعت پس از سوره
«حمد» «پنج مرتبه» سوره
«وَ الشَّمس» خوانده شود و پس از سلام بگوید:
لَا حَوْلَ وَلَا قُوَّةَ إِلّا بِاللّٰهِ الْعَلِيِّ الْعَظِيمِ.
هیچ نیرو و توانی نیست جز به خدای بلندمرتبه بزرگ.
آنگاه دعا کند و بخواند:
يَا مُقِيلَ الْعَثَراتِ أَقِلْنِی عَثْرَتِی، يَا مُجِيبَ الدَّعَوَاتِ
أَجِبْ دَعْوَتِی، يَا سامِعَ الْأَصْواتِ اسْمَعْ صَوْتِی وَارْحَمْنِی
وَتَجاوَزْ عَنْ سَيِّئاتِی وَمَا عِنْدِی يَا ذَا الْجَلالِ
وَالْإِكْرامِ.
ای
نادیده‌گیرنده لغزش‌ها، لغزشم را نادیده‌گیر، ای اجابت کننده دعاها، دعایم
را اجابت کن، ای شنوای صداها، صدایم را بشنو به من رحم کن و از بدی‌هایم و
آنچه نزد من است درگذر، ای صاحب بزرگی و رأفت و محبت.
دوّم:
خواندن دعایی که شیخ در کتاب «مصباح» فرموده: خواندن آن مستحب است:
اللّٰهُمَّ داحِیَ الكَعْبَةِ، وَفالِقَ الْحَبَّةِ، وَصارِفَ
اللَّزْبَةِ ، وَكاشِفَ كُلِّ كُرْبَةٍ، أَسْأَلُكَ فِی هٰذَا الْيَوْمِ
مِنْ أَيَّامِكَ الَّتِی أَعْظَمْتَ حَقَّها، وَأَقْدَمْتَ سَبْقَها،
وَجَعَلْتَها عِنْدَ الْمُؤْمِنِينَ وَدِيعَةً، وَ إِلَيْكَ ذَرِيعَةً،
وَبِرَحْمَتِكَ الْوَسِيعَةِ، أَنْ تُصَلِّیَ عَلَیٰ مُحَمَّدٍ عَبْدِكَ
الْمُنْتَجَبِ فِی الْمِيثاقِ الْقَرِيبِ يَوْمَ التَّلاقِ فاتِقِ كُلِّ
رَتْقٍ، وَداعٍ إِلیٰ كُلِّ حَقٍّ، وَعَلَیٰ أَهْلِ بَيْتِهِ
الْأَطْهارِ، الْهُداةِ الْمَنارِ، دَعائِمِ الْجَبَّارِ، وَ وُلاةِ
الْجَنَّةِ وَالنَّارِ، وَأَعْطِنا فِی يَوْمِنا هٰذَا مِنْ عَطائِكَ
الْمَخْزُونِ غَيْرَ مَقْطُوعٍ وَلَا مَمْنُوعٍ ، تَجْمَعُ لَنا بِهِ
التَّوْبَةَ، وَحُسْنَ الْأَوْبَةِ؛
خدایا؛ ای
گستراننده کعبه و شکافنده دانه و برگردانندۀ سختی و برطرف کننده هر
گرفتاری، از تو می‌خواهم در این روز از روزهایت که حقّش را بزرگ گرداندی و
سبقتش را پیش انداختی و آن را نزد اهل ایمان امانت و به‌سوی خود وسیله قرار
دادی و به رحمت گسترده‌ات که بر محمّد درود فرستی آن بنده برگزیده‌ات در
پیمان نزدیک، روز دیدار، شکافنده هر امر بسته و دعوت کننده به‌حق و بر
اهل‌بیت پاکش، آن راهنمایان و روشن‌کنندگان راه حق، ستون‌های قدرت و
متولّیان بهشت و دوزخ و عطا کن به ما از عطای در خزانه‌ات که نه بریده شود و
نه منع گردد تا به وسیله آن رجوع و بازگشت خوبی برای ما فراهم نمایی؛
يَا خَيْرَ مَدْعُوٍّ، وَأَكْرَمَ مَرْجُوٍّ، يَا كَفِیُّ يَا وَفِیُّ،
يَا مَنْ لُطْفُهُ خَفِيٌّ، الْطُفْ لِي بِلُطْفِكَ، وَأَسْعِدْنِی
بِعَفْوِكَ، وَأَيِّدْنِی بِنَصْرِكَ، وَلَا تُنْسِنِی كَرِيمَ ذِكْرِكَ،
بِوُلاةِ أَمْرِكَ، وَحَفَظَةِ سِرِّكَ، وَ احْفَظْنِی مِنْ شَوائِبِ
الدَّهْرِ إِلیٰ يَوْمِ الْحَشْرِ وَالنَّشْرِ، وَأَشْهِدْنِی
أَوْلِياءَكَ عِنْدَ خُرُوجِ نَفْسِی، وَحُلُولِ رَمْسِی، وَانْقِطاعِ
عَمَلِی، وَانْقِضاءِ أَجَلِی . اللّٰهُمَّ وَاذْكُرْنِی عَلَیٰ طُولِ
الْبِلیٰ إِذا حَلَلْتُ بَيْنَ أَطْباقِ الثَّریٰ، وَنَسِيَنِی
النَّاسُونَ مِنَ الْوَریٰ، وَأَحْلِلْنِی دارَ الْمُقامَةِ،
وَبَوِّئْنِی مَنْزِلَ الْكَرامَةِ؛
ای بهترین
خوانده شده و کریم‌ترین امید شده، ای کفایت کننده، ای بخشندۀ کامل، ای
آن‌که مهربانی‌اش پنهانی است، به مهربانی‌ات به من مهربانی کن و به گذشتت
خوشبختم نما و به یاری‌ات حمایتم کن و از یاد کریمانه‌ات فراموشم مکن به‌حق
متولیان امرت و نگهبانان رازت و از گرفتاری‌های روزگار تا روز قیامت و
برانگیخته شدن حفظم کن هنگام بیرون آمدن جانم و فرو رفتن در قبرم و تمام
شدن کارم و سپری شدن عمرم، اولیایت را به بالینم حاضر کن، خدایا یادم کن،
بر طول پوسیدگی، زمانی‌که در میان توده‌های خاک فرود آیم و فراموش‌کنندگان
از مردم فراموشم کنند و در خانه اقامت فرودم آر و در منزل کرامت جایم ده؛
وَاجْعَلْنِی مِنْ مُرافِقِی أَوْلِيائِكَ وَأَهْلِ اجْتِبائِكَ
وَاصْطِفائِكَ، وَبارِكْ لِی فِی لِقائِكَ، وَارْزُقْنِی حُسْنَ
الْعَمَلِ قَبْلَ حُلُولِ الْأَجَلِ بَرِيئاً مِنَ الزَّلَلِ وَسُوءِ
الْخَطَلِ . اللّٰهُمَّ وَأَوْرِدْنِی حَوْضَ نَبِيِّكَ مُحَمَّدٍ صَلَّی
اللّٰهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ وَاسْقِنِی مِنْهُ مَشْرَباً رَوِيّاً سائِغاً
هَنِيئاً لَاأَظْمَأُ بَعْدَهُ، وَلَا أُحَلَّأُ وِرْدَهُ، وَلَا عَنْهُ
أُذادُ، وَاجْعَلْهُ لِی خَيْرَ زادٍ، وَأَوْفیٰ مِيعادٍ يَوْمَ يَقُومُ
الْأَشْهادُ . اللّٰهُمَّ وَالْعَنْ جَبابِرَةَ الْأَوَّلِينَ
وَالْآخِرِينَ وَبِحُقُوقِ أَوْلِيائِكَ الْمُسْتَأْثِرِينَ . اللّٰهُمَّ
وَاقْصِمْ دَعائِمَهُمْ، وَأَهْلِكْ أَشْياعَهُمْ وَعامِلَهُمْ،
وَعَجِّلْ مَهالِكَهُمْ، وَاسْلُبْهُمْ مَمالِكَهُمْ، وَضَيِّقْ
عَلَيْهِمْ مَسالِكَهُمْ، وَالْعَنْ مُساهِمَهُمْ وَمُشارِكَهُمْ؛
و از دوستان
اولیایت و برگزیدگان و خاصان درگاهت قرارم ده و ملاقاتت را بر من مبارک
گردان و پیش از فرا رسیدن پایان عمرم حُسن عمل روزی‌ام فرما، درحالی‌که پاک
از لغزش‌ها و گفتار بی‌پایه و منطق باشم. خدایا مرا به حوض پیامبرت محمّد
(درود خدا بر او و خاندانش) وارد کن و از آن به من بنوشان، نوشاندنی سیراب
کننده، روان و گوارا که پس از آن هرگز تشنه نشوم و از ورود به آن طرد نگردم
و از آن منع نشوم و آن را قرار ده برایم بهترین توشه و کامل‌ترین
وعده‌گاه، روزی که گواهان بپا می‌خیزند. خدایا لعنت کن گردنکشان گذشته و
آینده را، هم آنان‌که حقوق اولیایت را به ناحق به خود اختصاص دادند. خدایا
پایه‌هایشان را بشکن و پیروان و عُمّالشان را نابود ساز، زمینه‌های
هلاکتشان را به زودی فراهم کن و کشورهایشان را از دستشان بگیر و راه‌هایشان
را بر آنان تنگ کن و بر آنان‌که با آنان سهیم و شریک‌اند لعنت فرست؛
اللّٰهُمَّ وَعَجِّلْ فَرَجَ أَوْلِيائِكَ، وَارْدُدْ عَلَيْهِمْ
مَظالِمَهُمْ، وَأَظْهِرْ بِالْحَقِّ قائِمَهُمْ، وَاجْعَلْهُ لِدِينِكَ
مُنْتَصِراً، وَبِأَمْرِكَ فِی أَعْدائِكَ مُؤْتَمِراً . اللّٰهُمَّ
احْفُفْهُ بِمَلائِكَةِ النَّصْرِ، وَبِما أَلْقَيْتَ إِلَيْهِ مِنَ
الْأَمْرِ فِی لَيْلَةِ الْقَدْرِ، مُنْتَقِماً لَكَ حَتّیٰ تَرْضیٰ،
وَيَعُودَ دِينُكَ بِهِ وَعَلَیٰ يَدَيْهِ جَدِيداً غَضّاً، وَيَمْحَضَ
الْحَقَّ مَحْضاً، وَيَرْفُضَ الْباطِلَ رَفْضاً . اللّٰهُمَّ صَلِّ
عَلَيْهِ وَعَلَیٰ جَمِيعِ آبائِهِ، وَاجْعَلْنا مِنْ صَحْبِهِ
وَأُسْرَتِهِ، وَابْعَثْنا فِی كَرَّتِهِ، حَتّیٰ نَكُونَ فِی زَمانِهِ
مِنْ أَعْوانِهِ . اللّٰهُمَّ أَدْرِكْ بِنا قِيامَهُ، وَأَشْهِدْنا
أَيَّامَهُ وَصَلِّ عَلَيْهِ، وَارْدُدْ إِلَيْنا سَلامَهُ، وَالسَّلامُ
عَلَيْهِ وَرَحْمَةُ اللّٰهِ وَبَرَكاتُهُ.
خدایا در
گشایش کار دوستانت شتاب کن و حقوق تاراج‌رفته آنان را به آنان بازگردان و
قائم آنان را بر پایۀ حق آشکار کن و او را یاری‌کننده دینت بدار و درباره
دشمنانت اطاعت‌کننده به فرمانت قرار ده. خدایا فرشتگان پیروزی را گرداگرد
او بدار و به آن دستوری که در شب قدر به او القا کردی او را انتقام‌گیرنده
خویش قرار ده تا جایی که خشنود شوی و دینت به وسیله او و به دست او
به‌گونه‌ای نو تازه بازگردد و حق به‌طور کامل ناب شود و باطل به صورت همه
جانبه به دور افکنده گردد. خدایا بر او و همه پدرانش درود فرست و ما را از
هم‌نشینان و خاندانش قرار بده و در زمان بازگشتش ما را برانگیز تا در دوران
او در شمار یارانش باشیم. خدایا رسیدن به قیامش را روزی ما کن و در
روزگارش ما را حاضر کن و بر او درود فرست و سلام او را به ما برگردان، درود
و رحمت خدا و برکاتش بر او باد.
میرداماد(ره) در
رساله «اَربعه اَیام» خود، در بیان اعمال روز «دَحوُالاَرض» فرموده است:
زیارت امام رضا(علیه‌السلام) در این روز برترین کارهای مستحب و مؤکدترین
آداب می‌باشد و همچنین زیارت آن حضرت در روز اول ماه رجب الفرد، در نهایت
تأکید بوده و نسبت به آن ترغیب بسیار شده است.