شیخ
طوسی در «مصباح» و سید ابن طاووس در کتاب «جمال الاُسبوع» در رابطه با
اعمال روز جمعه فرموده‌اند: زیارت رسول خدا در روز جمعه مستحب است و از
امام صادق(علیه‌السلام) روایت کرده‌اند: هرکه در شهر خود باشد و بخواهد قبر
رسول خدا و امیرالمؤمنین و فاطمه و حسن و حسین و سایر حجّت‌های پاک خدا را
زیارت کند، در روز جمعه غسل کند و دو جامه پاکیزه بپوشد و به صحرایی برود و
به روایت دیگر بر بام خانه بالا رود، چهار رکعت نماز با هر سوره‌ای که
ممکن شود بخواند و پس از پایان نماز، رو به قبله بایستد و بگوید:
السَّلامُ عَلَيْكَ أَيُّهَا النَّبِيُّ وَرَحْمَةُ اللّٰهِ وَبَرَكاتُهُ،
السَّلامُ عَلَيْكَ أَيُّهَا النَّبِيُّ الْمُرْسَلُ، وَالْوَصِيُّ
الْمُرْتَضیٰ، وَالسَّيِّدَةُ الْكُبْریٰ، وَالسَّيِّدَةُ الزَّهْراءُ،
وَالسِّبْطانِ الْمُنْتَجَبانِ، وَالْأَوْلادُ الْأَعْلامُ،
وَالْأُمَناءُ الْمُنْتَجَبُونَ، جِئْتُ انْقِطاعاً إِلَيْكُمْ وَ إِلَی
آبَائِكُمْ وَ وَلَدِكُمُ الْخَلَفِ عَلَی بَرَكَةِ الْحَقِّ، فَقَلْبِي
لَكُمْ مُسَلِّمٌ، وَ نُصْرَتِي لَكُمْ مُعَدَّةٌ، حَتَّی يَحْكُمَ
اللَّهُ بِدِينِهِ، فَمَعَكُمْ مَعَكُمْ لا مَعَ عَدُوِّكُمْ، إِنِّي
لَمِنَ الْقَائِلِينَ بِفَضْلِكُمْ، مُقِرٌّ بِرَجْعَتِكُمْ، لا أُنْكِرُ
لِلَّهِ قُدْرَةً، وَ لا أَزْعُمُ إِلا مَا شَاءَ اللَّهُ؛ سُبْحَانَ
اللَّهِ ذِي الْمُلْكِ وَ الْمَلَكُوتِ، يُسَبِّحُ اللَّهَ بِأَسْمَائِهِ
جَمِيعُ خَلْقِهِ، وَ السَّلامُ عَلَی أَرْوَاحِكُمْ وَ أَجْسَادِكُمْ،
وَ السَّلامُ عَلَيْكُمْ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَكَاتُهُ.
سلام و رحمت و
برکات خدا بر تو ای پیامبر، سلام بر تو ای پیامبر فرستاده شده و بر جانشین
ملقّب به مرتضی و بانوی بزرگ و سیده زهرا و دو فرزندزاده برگزیده و اولاد
برجسته و امینان نجیبت با جدایی از خلق به سوی شما و پدرانتان و فرزندتان،
آن یادگاران صالح به برکت حق آمدم، دلم تسلیم شماست، یاری‌ام برای شما
آماده است تا خدا به دینش حکم کند، با شمایم با شما، نه با دشمنان شما، من
به برتری شما گویایم و به رجعت شما اقرار دارم، هیچ قدرتی را بر خدا انکار
ندارم و گمان ندارم جز آنچه را خدا خواسته باشد، منزّه است خدا، دارندۀ
فرمانروایی و توانمندی، خدا را با نام‌هایش همه خلقش تسبیح می‌کنند؛ سلام
بر جان‌ها و بدن‌های شما و سلام و رحمت و برکات خدا بر شما باد.
نویسنده گوید:
روایات بسیار وارد شده که از هر کجا سلام و صلوات بر رسول
خدا(صلی‌اللّه‌علیه‌و‌آله) فرستاده شود، به آن حضرت می‌رسد.
در روایتی وارد شده: فرشته‌ای گمارده شده که هر مؤمنی بگوید: «صَلَّی اللَّهُ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ سَلَّمَ» آن فرشته در پاسخ او بگوید: «وَ عَلَیْکَ»، پس از آن به حضرت عرض کند: ای رسول خدا فلان شخص بر شما سلام داد، آن حضرت فرماید: «وَ عَلَیْهِ السَّلامُ».
در روایت معتبر آمده، آن حضرت فرمود: هرکه قبر مرا پس از مرگ من زیارت کند
مانند کسی است که در حیاتم به‌سوی من هجرت کرده، پس هرگاه استطاعت ندارید
به زیارت قبر من آیید، به‌سوی من سلام فرستید که آن سلام به من خواهد رسید.
اخبار با این
مضمون بسیار است و ما در باب اول در ذکر زیارت حجّت‌های پاک خداوند در ایام
هفته، دو زیارت برای رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) در «روز شنبه»
نقل کردیم، اگر خواستی به آنجا مراجعه کن و خود را به فیض خواندن آن‌ها
نائل ساز؛ [در زیارت امیرالمؤمنین(علیه‌السلام) در اذن دخول رواق مطهرش «زیارت مختصری از پیامبر» (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) بیاید. مؤلّف]
شایسته است
صلوات فرستادن بر آن حضرت به آن صلواتی که حضرت امیرالمؤمنین(علیه‌السلام)
در یکی از خطبه‌های خود در روز جمعه، بر آن جناب فرستاد، این صلوات در کتاب
«روضه کافی» چنین است:
﴿إِنَّ اللّٰهَ وَ مَلاٰئِكَتَهُ يُصَلُّونَ
عَلَی النَّبِيِّ يٰا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَ
سَلِّمُوا تَسْلِيماً﴾ اللّٰهُمَّ صَلِّ
عَلیٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ، وَبارِكْ عَلیٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ
مُحَمَّدٍ، وَتَحَنَّنْ عَلیٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ، وَسَلِّمْ
عَلیٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ كَأَ فْضَلِ ما صَلَّيْتَ وَبَارَكْتَ
وَتَرَحَّمْتَ وَتَحَنَّنْتَ وَسَلَّمْتَ عَلیٰ إِبْراهِيمَ وَآلِ
إِبْراهِيمَ إِنَّكَ حَمِيدٌ مَجِيدٌ؛
همانا خداوند و
فرشتگانش بر پیامبر رحمت و درود می‌فرستند، ای مؤمنان! بر او درود بفرستید
و آن‌گونه که سزاوار است تسلیم [او] باشید، خدایا بر محمّد و خاندان محمّد
درود فرست و بر محمّد و خاندان محمّد برکت ده و بر محمّد و خاندان محمّد
مهر ورز و بر محمّد و خاندان محمّد سلام فرست، همانند برترین درود و برکت و
رحمت و مهرورزی و سلامی که بر ابراهیم و خاندان ابراهیم فرستادی، تو ستوده
و بزرگواری؛
اللّٰهُمَّ أَعْطِ مُحَمَّداً الْوَسِيلَةَ وَالشَّرَفَ وَالْفَضِيلَةَ
وَالْمَنْزِلَةَ الْكَرِيمَةَ . اللّٰهُمَّ اجْعَلْ مُحَمَّداً وَآلَ
مُحَمَّدٍ أَعْظَمَ الْخَلائِقِ كُلِّهِمْ شَرَفاً يَوْمَ الْقِيَامَةِ،
وَأَقْرَبَهُمْ مِنْكَ مَقْعَداً، وَأَوْجَهَهُمْ عِنْدَكَ يَوْمَ
الْقِيَامَةِ جَاهاً، وَأَفْضَلَهُمْ عِنْدَكَ مَنْزِلَةً وَنَصِيباً .
اللّٰهُمَّ أَعْطِ مُحَمَّداً أَشْرَفَ الْمَقامِ، وَحِبَاءَ السَّلامِ،
وَشَفاعَةَ الْإِسْلامِ . اللّٰهُمَّ وَأَلْحِقْنا بِهِ غَيْرَ خَزايا
وَلَا ناكِثِينَ وَلَا نادِمِينَ وَلَا مُبَدِّلِينَ إِلٰهَ الْحَقِّ
آمِينَ.
خدایا به
محمّد عطا کن وسیله و برجستگی و برتری و مرتبۀ بلند و منزلت کریمانه.
خدایا قرار ده محمّد و خاندان محمّد را بزرگ‌ترین همه خلایق، از جهت شرافت و
نزدیک‌ترین آن‌ها به خود از نظر جایگاه و آبرومندترینشان در روز قیامت از
جهت شرف و عزت و برترینشان در پیشگاهت از حیث منزلت و بهره‌مندی. خدایا به
محمّد شریف‌ترین مقام و جایزه و سلام و شفاعت اسلام را عطا کن. خدایا ما را
به او متصل کن نه با رسوایی و پیمان‌شکنی و پشیمانی و تغییر حقایق، ای
معبود حق دعاها مستجاب باد.
و در پایان بخش زیارت، «صلواتی» بر آن حضرت و خاندان او خواهد آمد.