شب
نوزدهم، این شب با عظمت آغاز شب‌های قدر است و شب قدر آن شبی است که در طول
سال، شبی به خوبی و فضلیت آن یافت نمی‌شود و عمل در این شب از عمل در طول
هزار ماه بهتر است و تقدیر امور سال در این شب صورت می‌گیرد و فرشتگان و
روح که اعظم فرشتگان الهی است، در این شب به اذن پروردگار به زمین فرود
می‌آیند و به محضر امام زمان (عج) می‌رسند و آنچه را که برای هر فرد مقدّر
شده بر آن حضرت عرضه می‌دارند.
و اعمال شب‌های قدر دو نوع است:
یکی اعمالی که در هر سه شب باید انجام داد و دیگر اعمالی که ویژه به هر یک از شب‌های قدر است.
نخست: اعمالی است که در هر سه شب باید انجام داد:
و آن چند عمل است:
اوّل:
غسل کردن.
علاّمه مجلسی فرموده: بهتر است غسل این شب‌ها در هنگام غروب آفتاب انجام گیرد که نماز شام را با غسل بخواند.
دوم:
دو رکعت نماز که در هر رکعت پس از سوره
«حمد»، «هفت مرتبه»
«توحید» خوانده و پس از فراغت از نماز «هفتاد مرتبه» بگوید: «أَسْتَغْفِرُ اللّٰهَ وَأَتُوبُ إِلَیْهِ»
در روایت نبوی است: که از جای برنخیزد تا خدا او و پدر و مادرش را بیامرزد... تا پایان روایت.
سوم:
قرآن مجید را باز کند و در برابر خود گرفته و بگوید:
اللّٰهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُكَ بِكِتابِكَ الْمُنْزَلِ وَمَا فِيهِ وَفِيهِ
اسْمُكَ الْأَكْبَرُ وَأَسْماؤُكَ الْحُسْنیٰ وَمَا يُخافُ وَيُرْجیٰ أَنْ
تَجْعَلَنِی مِنْ عُتَقائِكَ مِنَ النّارِ.
خدایا؛ از تو
می‌خواهم به حق کتاب نازل شده‌ات و آنچه در آن است و در آن است نام
بزرگ‌ترت و نام‌های نیکوترت و آنچه بیم‌انگیز است و امیدبخش، اینکه مرا از
آزادشدگان از آتش دوزخ قرار دهی.
سپس هر حاجت که دارد بخواهد.
چهارم:
قرآن مجید را روی سر بگذارد و بگوید:
اللّٰهُمَّ بِحَقِّ هٰذَا الْقُرْآنِ وَبِحَقِّ مَنْ أَرْسَلْتَهُ بِهِ
وَبِحَقِّ كُلِّ مُؤْمِنٍ مَدَحْتَهُ فِيهِ وَبِحَقِّكَ عَلَيْهِمْ فَلَا
أَحَدَ أَعْرَفُ بِحَقِّكَ مِنْكَ.
خدایا؛ به حق
این قرآن و به حق کسی که آن را بر او فرستادی و به حق هر مؤمنی که او را در
آن ستودی و به حق خود بر آنان، پس احدی شناساتر از تو به حق تو نیست.
سپس ده مرتبه بگو «بِکَ یَا اللّٰهُ» و ده مرتبه «بِمُحَمَّدٍ» و ده مرتبه «بِعَلِیٍّ» و ده مرتبه «بِفَاطِمَةَ» و ده مرتبه «بِالْحَسَنِ» و ده مرتبه «بِالْحُسَیْنِ» و ده مرتبه «بِعَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ» و ده مرتبه «بِمُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ» و ده مرتبه «بِجَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ» و ده مرتبه «بِمُوسَی بْنِ جَعْفَرٍ» و ده مرتبه «بِعَلِیِّ بْنِ مُوسَی» و ده مرتبه «بِمُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ» و ده مرتبه «بِعَلِیِّ بْنِ مُحَمَّدٍ» و ده مرتبه «بِالْحَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ» و ده مرتبه «بِالْحُجَّةِ».
به ذاتت ای
خدا؛ به حق محمّد؛ به حق علی؛ به حق فاطمه؛ به حق حسن؛ به حق حسین؛ به حق
علی بن الحسین؛ به حق محمّد بن علی؛ به حق جعفر بن محمّد؛ به حق موسی بن
جعفر؛ به حق علی بن موسی؛ به حق محمد بن علی؛ به حق علی بن محمّد؛ به حق
حسن بن علی؛ به حق حجّت.
پس هر حاجتی که داری از خدا بخواه.
پنجم:
حضرت سید الشهّدا(علیه‌السلام) را زیارت کند.
در روایت آمده: هنگامی که شب قدر می‌شود، منادی از آسمان هفتم از پشت عرش
ندا سر می‌دهد که خدا هرکه را به زیارت مزار امام حسین(علیه‌السلام) آمده
آمرزید.
ششم:
این شب‌ها را احیا
بدارد؛ روایت شده: هرکه شب قدر را اِحیا بدارد، گناهانش آمرزیده می‌شود،
هرچند به شماره ستارگان آسمان و سنگینی کوه‌ها و پیمانه دریاها باشد.
هفتم:
صد رکعت نماز بجا آورد که فضلیت بسیار دارد و بهتر آن است که در هر رکعت پس از سوره
«حمد»، «ده مرتبه»
«توحید» بخواند.
هشتم:
این دعا را بخواند:
اللّٰهُمَّ إِنِّی أَمْسَيْتُ لَكَ عَبْداً داخِراً لَاأَمْلِكُ لِنَفْسِی
نَفْعاً وَلا ضَرّاً وَلا أَصْرِفُ عَنْها سُوءً، أَشْهَدُ بِذٰلِكَ
عَلَیٰ نَفْسِی، وَأَعْتَرِفُ لَكَ بِضَعْفِ قُوَّتِی، وَقِلَّةِ
حِيلَتِی، فَصَلِّ عَلَیٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَأَنْجِزْ لِی مَا
وَعَدْتَنِی وَجَمِيعَ الْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِناتِ مِنَ الْمَغْفِرَةِ
فِی هٰذِهِ اللَّيْلَةِ، وَأَتْمِمْ عَلَیَّ مَا آتَيْتَنِی فَإِنِّی
عَبْدُكَ الْمِسكِينُ الْمُسْتَكِينُ الضَّعِيفُ الْفَقِيرُ الْمَهِينُ .
اللّٰهُمَّ لَا تَجْعَلْنِی ناسِياً لِذِكْرِكَ فِيما أَوْلَيْتَنِی، وَلا
غافِلاً لِإِحْسانِكَ فِيما أَعْطَيْتَنِی، وَلَا آيِساً مِنْ إِجابَتِكَ
وَ إِنْ أَبْطَأَتْ عَنِّی فِی سَرَّاءَ كُنْتُ أَوْ ضَرَّاءَ أَوْ
شِدَّةٍ أَوْ رَخاءٍ أَوْ عافِيَةٍ أَوْ بَلاءٍ أَوْ بُؤْسٍ أَوْ نَعْماءَ
إِنَّكَ سَمِيعُ الدُّعاءِ.
خدایا؛ شام
کردم درحالی‌که برای تو فقط بنده کوچک و خواری هستم که برای خویش سود و
زیانی را اختیار ندارم و نمی‌توانم از خود پیش‌آمد بدی را بازگردانم، به
این امر بر خویش گواهی می‌دهم و در پیشگاهت به ناتوانی و کمی چاره‌ام اقرار
می‌کنم، خدایا بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست و آنچه را به من و همه
مردان و زنان مؤمن، از آمرزش در این شب وعده دادی وفا کن و آنچه را به من
عنایت فرموده‌ای کامل ساز که من بنده بیچاره، درمانده، ناتوان، تهیدست و
خوار توأم. خدایا مرا فراموش کننده ذکرت، در آنچه سزاوار آنم فرمودی قرار
نده و نه فراموش کننده احسانت، در آنچه عطایم کردی و نه ناامید از اجابتت،
گرچه زمانی طولانی گردد، چه در خوشی یا ناخوشی، یا سختی، یا آسانی، یا
تندرستی، یا بلا، یا تنگدستی، یا نعمت، همانا تو شنونده دعایی.
کفعمی از امام
زین‌العابدین(علیه‌السلام) روایت کرده که حضرت در این شب‌ها، در حال قیام و
قعود و رکوع و سجود این دعا را می‌خواند؛
و علاّمه مجلسی
فرموده: بهترین اعمال در این شب‌ها، درخواست آمرزش و دعا است برای حوایج
دنیا و آخرت خود و پدر و مادر و خویشان و برادران و خواهران مؤمن، چه آنان
که زنده‌اند و چه آنان که از دنیا رفته‌اند و خواندن اذکار و صلوات بر
محمّد و آل محمّد(صلی‌الله‌علیه‌وآله) به هر اندازه که بتوان؛
و در بعضی از روایات وارد شده: دعای «جوشن کبیر» در این سه شب خوانده شود. فقیر گوید: که دعای جوشن کبیر را در بخش‌های پیش آورده‌ام.
روایت شده: که خدمت رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) عرض شد: اگر شب قدر را یافتم، از خدا خود چه بخواهم؟ فرمود: تندرستی.
دوّم: اعمال ویژه هر یک از این شب‌هاست
«اعمال شب نوزدهم»
«اعمال شب بیست و یکم»
«اعمال شب بیست و سوم»