بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِیمِ
عبرت گرفتن از اموات
بدان که
زیارت قبور مؤمنان ثواب بسیار دارد و علاوه بر فواید عظیمه‌ای که بر آن
مترتّب است، باعث عبرت و آگاهی و زهد و بی‌میلی به دنیا و رغبت در آخرت
می‌شود و به هنگام اندوه بسیار و شادی فراوان، باید به قبرستان رفت.
عاقل آن است که در
قبرستان از اموات عبرت بگیرد تا لذّت دنیا از دلش بیرون رود و شیرینی
کالای دنیوی در کامش تلخ گردد و در فنای دنیا و دگرگونی احوال آن تفکر کند و
توجه کند که او نیز به نزدیک‌ترین زمان مثل ایشان خواهد شد و دستش از عمل
کوتاه و سبب عبرت دیگران شود.
راستی که شیخ نظامی در گفته‌اش زیبا سروده است:
زنده دلی در صف افسردگانرفت به همسایگی مردگان
حرف فنا خواند ز هر لوح پاکروح بقا جست ز هر روح پاک
کارشناسی پی تفتیش حالکرد از او بر سر راهی سؤال
کین همه از زنده رمیدن چراسترخت سوی مرده کشیدن چراست
گفت پلیدان به مغاک اندرندپاک نهادان تَهِ خاک اندرند
مرده دلانند به روی زمینبهر چه با مرده شوم هم‌نشین
همدمی مرده دهد مردگیصحبت افسرده‌دل افسردگی
زیر گِل آنان که پراکندهاندگرچه به تَن مرده به دِل زنده‌اند
مرده دلی بود مرا پیش از اینبسته هر چون و چرا پیش از این
زنده شدم از نظر پاکشانآب حیات است مرا خاکشان
روایت شده: که خدای متعال به عیسی (علیه‌السلام) وحی فرمود:
یَا عِیسیٰ، هَبْ لِی مِنْ عَیْنِکَ الدُّمُوعَ، وَ مِنْ
قَلْبِکَ‌الْخُشُوعَ، وَ اکْحَلْ عَیْنَیْکَ بِمِیلِ الْحُزْنِ إِذا ضَحِکَ
الْبَطَّالُونَ، وَ قُمْ عَلَیٰ قُبُورِ الْأَمْواتِ فَنادِهِمْ
بِالصَّوْتِ الرَّفِیعِ لَعَلَّکَ تَأْخُذُ مَوْعِظَتَکَ مِنْهُمْ، وَ
قُلْ: إِنِّی لاحِقٌ بِهِمْ فِی اللَّاحِقِینَ.
از دیده‌ات به
من اشک ببخش و از دلت به من فروتنی ده، آن هنگام که بیکاره‌ها می‌خندند با
میله حزن چشمانت را سرمه بکش، بالای سر قبر مردگان بایست و آنان را با
صدای بلند صدا کن، شاید موعظه‌ات را از آنان بگیری و بگو من هم در گروه
ملحق شوندگان به آنان ملحق می‌شوم.