بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِیمِ

آلا؛ مفاتیح الجنان

 

مطلب اول: دعای وداع ماه رمضان

شیخ کلینی (رضوان الله علیه) در کتاب «کافی» از ابو بصیر، از امام صادق(علیه‌السلام) این دعا را برای وداع ماه رمضان روایت کرده:
اللّٰهُمَّ إِنَّكَ قُلْتَ فِي كِتابِكَ الْمُنْزَلِ ﴿شَهْرُ رَمَضٰانَ الَّذِي أُنْزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ وَهٰذَا شَهْرُ رَمَضانَ وَقَدْ تَصَرَّمَ فَأَسْأَلُكَ بِوَجْهِكَ الْكَرِيمِ وَكَلِماتِكَ التَّامَّةِ إِنْ كانَ بَقِيَ عَلَيَّ ذَنْبٌ لَمْ تَغْفِرْهُ لِي أَوْ تُرِيدُ أَنْ تُعَذِّبَنِي عَلَيْهِ أَوْ تُقايِسَنِي بِهِ أَنْ يَطْلُعَ فَجْرُ هٰذِهِ اللَّيْلَةِ أَوْ يَتَصَرَّمَ هٰذَا الشَّهْرُ إِلّا وَقَدْ غَفَرْتَهُ لِي يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ،
خدایا تو در کتاب فرو فرستاده‌ات فرمودی: «[آن روزهای چند و اندک که روزه در آن واجب گشته] ماه رمضان است؛ ماهی که قرآن در آن نازل شده» و این است ماه رمضان‌ که گذشت، از تو می‌خواهم، به شخصیّت بزرگ‌منشت و کلمات کاملت، اگر بر من گناهی باقی مانده که نیامرزیده‌ای یا می‌خواهی بر آن عذابم کنی یا به آن مرا بسنجی، اینکه سپیده امشب طلوع نکند یا این ماه بگذرد، مگر اینکه آن گناه را از من آمرزیده باشی، ای مهربان‌ترین مهربانان،
اللّٰهُمَّ لَكَ الْحَمْدُ بِمَحامِدِكَ كُلِّها أَوَّلِها وَآخِرِها مَا قُلْتَ لِنَفْسِكَ مِنْها، وَمَا قالَ الْخَلائِقُ الْحَامِدُونَ الْمُجْتَهِدُونَ الْمَعْدُودُونَ الْمُوَفِّرُونَ ذِكْرَكَ وَالشُّكْرَ لَكَ الَّذِينَ أَعَنْتَهُمْ عَلَیٰ أَداءِ حَقِّكَ مِنْ أَصْنافِ خَلْقِكَ مِنَ الْمَلائِكَةِ الْمُقَرَّبِينَ وَالنَّبِيِّينَ وَالْمُرْسَلِينَ وَأَصْنافِ النَّاطِقِينَ وَالْمُسَبِّحِينَ لَكَ مِنْ جَمِيعِ الْعالَمِينَ؛ عَلَیٰ أنَّكَ بَلَّغْتَنا شَهْرَ رَمَضانَ وَعَلَيْنا مِنْ نِعَمِكَ وَعِنْدَنا مِنْ قِسَمِكَ وَ إِحْسانِكَ وَتَظاهُرِ امْتِنانِكَ، فَبِذٰلِكَ لَكَ مُنْتَهَی الْحَمْدِ الْخالِدِ الدَّائِمِ الرَّاكِدِ الْمُخَلَّدِ السَّرْمَدِ الَّذِي لَايَنْفَدُ طُولَ الْأَبَدِ، جَلَّ ثَناؤُكَ أَعَنْتَنا عَلَيْهِ حَتَّیٰ قَضَيْتَ عَنَّا صِيامَهُ وَقِيامَهُ مِنْ صَلاةٍ وَمَا كانَ مِنَّا فِيهِ مِنْ بِرٍّ أَوْ شُكْرٍ أَوْ ذِكْرٍ .
خدایا تو را ستایش به همه ستایش‌هایت آغاز و انجام آن، چه آن ستایش‌هایی که برای خود گفتی و چه آنچه آفریدگان ستایش‌کننده و کوشنده و شمارنده و فراوان بجا آورنده ذکر و سپاست گفته‌اند، آنان‌ که بر ادای حقّت، یاری‌شان نمودی، از گروه‌های آفریدگانت: از فرشتگان مقرّب و پیامبران و رسولان و طبقات گویندگان و تسبیح‌کنندگان حضرتت، از همه جهانیان؛ آری ستایش می‌کنم بر اینکه ما را به ماه رمضان رساندی و حال آنکه نعمت‌هایت بر عهده ما بود و بهره‌ها و احسانت و نیکی‌های پی‌درپی‌ات پیش ما بود، به این خاطر تنها برای تو است نهایت حدّ ستایش، ستایشی جاودان، همواره، پایدار، همیشگی، بی‌نهایت تا در ابدیت پایانی نداشته باشد، بزرگ است ثنایت، ما را بر انجام تکالیف ماه رمضان یاری دادی تا از ما روزه و به پا داشتن نمازش را گذراندی و نیز آنچه از ما در آن انجام گرفته، از کار نیک و سپاس و ذکر؛
اللّٰهُمَّ فَتَقَبَّلْهُ مِنَّا بِأَحْسَنِ قَبُولِكَ وَتَجاوُزِكَ وَعَفْوِكَ وَصَفْحِكَ وَغُفْرانِكَ وَحَقِيقَةِ رِضْوانِكَ حَتَّیٰ تُظَفِّرَنَا فِيهِ بِكُلِّ خَيْرٍ مَطْلُوبٍ، وَجَزِيلِ عَطاءٍ مَوْهُوبٍ، وَتُوقِيَنا فِيهِ مِنْ كُلِّ مَرْهُوبٍ، أَوْ بَلاءٍ مَجْلُوبٍ، أَوْ ذَنْبٍ مَكْسُوبٍ؛
خدایا آن را از ما به نیکوترین پذیرش و گذشت و عفو و چشم‌پوشی و آمرزش و خشنودی‌ات بپذیر تا جایی که ما را در این ماه، به هر خیر خواسته و شایان عطای بخشیده شده برسانی و از هر امر هراسناک و بلای فرود آمده و گناه پیشه شده نگاه داری؛
اللّٰهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِعَظِيمِ مَا سَأَلَكَ بِهِ أَحَدٌ مِنْ خَلْقِكَ مِنْ كَرِيمِ أَسْمائِكَ وَجَمِيلِ ثَنائِكَ وَخاصَّةِ دُعائِكَ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَیٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَأَنْ تَجْعَلَ شَهْرَنا هٰذَا أَعْظَمَ شَهْرِ رَمَضانَ مَرَّ عَلَيْنا مُنْذُ أَنْزَلْتَنا إِلَی الدُّنْيا بَرَكَةً فِي عِصْمَةِ دِينِي، وَخَلاصِ نَفْسِي، وَقَضاءِ حَوَائِجِي، وَتُشَفِّعَنِي فِي مَسائِلِي وَتَمامِ النِّعْمَةِ عَلَيَّ، وَصَرْفِ السُّوءِ عَنِّي، وَ لِباسِ الْعافِيَةِ لِي فِيهِ، وَأَنْ تَجْعَلَنِي بِرَحْمَتِكَ مِمَّنْ خُِرْتَ لَهُ لَيْلَةَ الْقَدْرِ وَجَعَلْتَها لَهُ خَيْراً مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ فِي أَعْظَمِ الْأَجْرِ، وَكَرائِمِ الذُّخْرِ، وَحُسْنِ الشُّكْرِ، وَطُولِ الْعُمْرِ، وَدَوامِ الْيُسْرِ .
خدایا از تو می‌خواهم، به حق بزرگ‌ترین چیزی که یکی از آفریدگانت از تو خواست، از نام‌های گرامی‌ات و ثنای زیبایت و دعای خاصت که بر محمّد و خاندان محمّد درود فرستی و این ماه را بزرگ‌ترین ماه رمضانی قرار دهی که بر ما گذشته، از زمانی که ما را به دنیا آوردی تاکنون از جهت برکت در حفظ دینم و رهایی جانم و برآمدن حاجتم و اینکه شفاعتم را در خواسته‌هایم بپذیری و در کامل کردن نعمتت بر من و برگرداندن پیش‌آمد بد از من و پوشاندن لباس تندرستی به من و مرا به رحمتت از کسانی قرار دهی که شب قدر را برای آنان اختیار نمودی و آن شب را برای آن‌ها بهتر از هزار ماه قرار دادی، در بزرگ‌ترین پاداش و اندوخته‌های باارزش و شکر نیکو و درازی عمر و پایندگی آسایش،
اللّٰهُمَّ وَأَسْأَلُكَ بِرَحْمَتِكَ وَطَوْلِكَ وَعَفْوِكَ وَنَعْمائِكَ وَجَلالِكَ وَقَدِيمِ إِحْسانِكَ وَامْتِنانِكَ أَنْ لَاتَجْعَلَهُ آخِرَ الْعَهْدِ مِنَّا لِشَهْرِ رَمَضانَ حَتَّیٰ تُبَلِّغَناهُ مِنْ قابِلٍ عَلَیٰ أَحْسَنِ حالٍ؛ وَتُعَرِّفَنِي هِلالَهُ مَعَ النَّاظِرِينَ إِلَيْهِ وَالْمُعْتَرِفِينَ لَهُ فِي أَعْفیٰ عافِيَتِكَ، وَأَنْعَمِ نِعْمَتِكَ، وَأَوْسَعِ رَحْمَتِكَ، وَأَجْزَلِ قِسَمِكَ، يَا رَبِّيَ الَّذِي لَيْسَ لِي رَبٌّ غَيْرُهُ، لَايَكُونُ هٰذَا الْوَداعُ مِنِّي لَهُ وَداعَ فَناءٍ، وَلَا آخِرَ الْعَهْدِ مِنِّي لِلِقاءٍ، حَتّیٰ تُرِيَنِيهِ مِنْ قابِلٍ فِي أَوْسَعِ النِّعَمِ، وَأَفْضَلِ الرَّجاءِ، وَأَنَا لَكَ عَلَیٰ أَحْسَنِ الْوَفاءِ، إِنَّكَ سَمِيعُ الدُّعاءِ .
خدایا و از تو می‌خواهم به رحمت و بخشش و گذشتت و نعمت‌ها و جلالت و احسان دیرینه‌ات و عطایت، اینکه آن را آخرین بهره ما از ماه رمضان قرار ندهی تا ما را در سال آینده به آن برسانی، آن هم بر پایه بهترین حال؛ و هلال ماهش را همراه بینندگان به سوی آن و اعتراف‌کنندگان به آن به من بشناسانی در کامل‌ترین عافیتت و خوب‌ترین نعمتت و گسترده‌ترین رحمتت و برجسته‌ترین نصیب‌هایت، ای پروردگارم که برایم پروردگاری غیر او نیست، این وداع من نسبت به ماه رمضان وداع فنا و آخرین بهره من از دیدار نباشد تا آن را در سال آینده به من بنمایانی، در فراخ‌ترین نعمت‌ها و برترین امیدها، درحالی‌که من برای تو بر پایه بهترین وفاداری باشم، به درستی که تو شنوای دعایی.
اللّٰهُمَّ اسْمَعْ دُعائِي، وَارْحَمْ تَضَرُّعِي وَتَذَلُّلِي لَكَ وَاسْتِكانَتِي وَتَوَكُّلِي عَلَيْكَ وَأَنَا لَكَ مُسَلِّمٌ لَاأَرْجُو نَجاحاً وَلَا مُعافاةً وَلَا تَشْرِيفاً وَلَا تَبْلِيغاً إِلّا بِكَ وَمِنْكَ، وَامْنُنْ عَلَيَّ جَلَّ ثَناؤُكَ وَتَقَدَّسَتْ أَسْماؤُكَ بِتَبْلِيغِي شَهْرَ رَمَضانَ وَأَنَا مُعافیً مِنْ كُلِّ مَكْرُوهٍ وَمَحْذُورٍ وَمِنْ جَمِيعِ الْبَوائِقِ، الْحَمْدُ لِلّٰهِ الَّذِي أَعانَنا عَلَیٰ صِيامِ هٰذَا الشَّهْرِ وَقِيامِهِ حَتَّیٰ بَلَّغَنِي آخِرَ لَيْلَةٍ مِنْهُ.
خدایا دعایم را بشنو و به زاری و خواری و درماندگی و توکلم بر حضرتت رحم کن، من تسلیم توأم، امید به موفقیت و سلامت کامل و شرافت و رسیدن به جایگاه رفیع، جز به تو و از جانب تو ندارم، بر من منّت بنه، ای که ثنایت بزرگ و نام‌هایت مقدّس است، به رساندنم به ماه رمضان و درحالی‌که از هر ناخوشایند و محذوری و از همه ناگواری‌ها سالم باشم، ستایش خدای را که بر روزه این ماه و بپاداری عبادتش ما را یاری نمود تا مرا به آخرین شب آن رساند.