آلا؛ مفاتیح الجنان

روز بیست و هفتم یکی از اعیاد بزرگ است و روزی است که حضرت رسول(صلی‌الله‌علیه‌وآله) به پیامبری مبعوث شد و جبرئیل برای ابلاغ پیامبری، بر آن حضرت فرود آمد و برای این روز چند عمل وارد است:

اوّل:

غسل کردن.

دوّم:

روزه گرفتن و آن یکی از چهار روزی است که در طول سال برای روزه گرفتن امتیاز ویژه دارد و ثوابی برابر با روزه هفتاد سال دارد.

سوّم:

صلوات زیاد فرستادن.

چهارم:

زیارت امیرالمؤمنین (علیه‌السلام).

پنجم:

شیخ طوسی در کتاب «مصباح» فرموده: که از ریان بن الصّلت روایت شده: حضرت جواد(علیه‌السلام) زمانی که در بغداد بود روز نیمه و روز بیست‌وهفتم رجب را روزه گرفت و همه خدمتکاران آن حضرت نیز روزه گرفتند و به ما فرمان داد دوازده رکعت نماز بخوانیم به این صورت که:

در هر رکعت «یک مرتبه» «حمد» و «سوره»[توحید] خوانده و پس از پایان نماز، هر کدام از سوره‌های «حمد» و «توحید» و «قُلْ أَعُوذُ بِرَ‌بِّ الْفَلَقِ» و «قُلْ أَعُوذُ بِرَ‌بِّ النَّاسِ» را «چهار مرتبه» بخوانیم، آنگاه «چهار مرتبه» بگوییم:

لَاإِلٰهَ إِلّا اللّٰهُ، وَاللّٰهُ أَكْبَرُ، وَسُبْحانَ اللّٰهِ، وَالْحَمْدُ لِلّٰهِ، وَلَا حَوْلَ وَلَا قُوَّةَ إِلّا بِاللّٰهِ الْعَلِيِّ الْعَظِيمِ.

معبودی جز خدا نیست و خدا بزرگ‌تر از آن است که وصف شود و منزّه است خدا و خدا را سپاس و هیچ نیرو و توانی نیست جز به خدای بلندمرتبه بزرگ.

و «چهار مرتبه»:

اللّٰهُ اللّٰهُ رَبِّي لَاأُشْرِكُ بِهِ شَيْئاً.

خدا، خدا، پروردگار من است، چیزی را برای او شریک نمی‌گیرم.

و «چهار مرتبه»:

لَاأُشْرِكُ بِرَبِّي أَحَداً.

هیچ‌کس را برای پروردگارم شریک نسازم.

ششم:

شیخ طوسی از جناب ابوالقاسم حسین بن روح(رحمة‌الله‌علیه) روایت کرده: که در این روز دوازده رکعت نماز به جا می‌آوری در هر رکعت سوره «حمد» و سوره‌ای که آسان باشد می‌خوانی و پس از گفتن تشهّد و سلام بین هر دو رکعت می‌گویی:

الْحَمْدُ لِلّٰهِ الَّذِی لَمْ يَتَّخِذْ وَلَداً، وَلَمْ يَكُنْ لَهُ شَرِيكٌ فِی الْمُلْكِ، وَلَمْ يَكُنْ لَهُ وَلِيٌّ مِنَ الذُّلِّ، وَكَبِّرْهُ تَكْبِيراً . يَا عُدَّتِي فِي مُدَّتِي، يَا صاحِبِي فِي شِدَّتِی، يَا وَلِيِّی فِی نِعْمَتِی، يَا غِياثِی فِی رَغْبَتِی، يَا نَجاحِی فِی حاجَتِی، يَا حافِظِی فِی غَيْبَتِی، يَا كافِیَّ فِی وَحْدَتِی، يَا أُنْسِی فِی وَحْشَتِی، أَنْتَ السَّاتِرُ عَوْرَتِی، فَلَكَ الْحَمْدُ، وَأَنْتَ الْمُقِيلُ عَثْرَتِی، فَلَكَ الْحَمْدُ، وَأَنْتَ الْمُنْعِشُ صَرْعَتِی، فَلَكَ الْحَمْدُ، صَلِّ عَلَیٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَاسْتُرْ عَوْرَتِی، وَآمِنْ رَوْعَتِی، وَأَقِلْنِی عَثْرَتِی، وَاصْفَحْ عَنْ جُرْمِی، وَتَجاوَزْ عَنْ سَيِّئاتِی فِی أَصْحابِ الْجَنَّةِ وَعْدَ الصِّدْقِ الَّذِی كانُوا يُوعَدُونَ.

خدا را سپاس که فرزندی نگرفته و برایش در فرمانروایی شریکی و یاوری از روی خواری نبوده است و او را بزرگ شمار، ای توشه‌ام در همه عمر، ای هم‌نشینم در سختی‌ها، ای سرپرستم در نعمت، ای فریادرسم در آرزو، ای پیروزیم در حاجت، ای نگهدارم در غیبت، ای کفایت کننده‌ام در تنهایی، ای همدمم در هراس، تو پوشاننده کاستی منی، تو را سپاس، تو نادیده گیرنده لغزش منی، تو را سپاس، تو بلندی بخش من در وقت افتادگی هستی، تو را سپاس، بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست و عیبم را بپوشان و هراسم را ایمنی بخش و لغزشم را نادیده گیر و از گناهم چشم بپوش و از زشتی‌هایم درگذر و در زمره بهشتیان قرارم ده همراه با آن وعده صادقانه‌ای که به آن‌ها داده‌ای.

هنگامی‌که از نماز و دعا فارغ شدی، هر یک از سوره‌های «حمد» و «قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ» و «قُلْ أَعُوذُ بِرَ‌بِّ الْفَلَقِ» و «قُلْ أَعُوذُ بِرَ‌بِّ النَّاسِ» و «قُلْ یٰا أَیُّهَا الْکٰافِرُونَ» و «إِنّٰا أَنْزَلْنٰاهُ» و «آیت‌الکرسی» را «هفت مرتبه» می‌خوانی و «هفت بار» می‌گویی:

لَاإِلٰهَ إِلّا اللّٰهُ، وَاللّٰهُ أَكْبَرُ، وَسُبْحانَ اللّٰهِ، وَلا حَوْلَ وَلا قُوَّةَ إِلّا بِاللّٰهِ.

معبودی جز خدا نیست و خدا بزرگ‌تر از آن است که وصف شود و پاک است خدا و هیچ نیرو و توانی نیست جز به خدای [بلندمرتبه بزرگ].

و «هفت بار»:

اللّٰهُ اللّٰهُ رَبِّي لَاأُشْرِكُ بِهِ شَيْئاً.

خدا، خدا، پروردگار من است، چیزی را برای او شریک نمی‌آورم.

و هر دعایی که می‌خواهی بخوان.

هفتم:

در کتاب «اقبال» و در بعضی نسخه‌های «مصباح» آمده است که مستحب است در این روز این دعا را بخوانند:

يا مَنْ أَمَرَ بِالْعَفْوِ وَالتَّجاوُزِ، وَضَمَّنَ نَفْسَهُ الْعَفْوَ وَالتَّجاوُزَ، يَا مَنْ عَفا وَتَجاوَزَ اعْفُ عَنِّی وَتَجاوَزْ يَا كَرِيمُ . اللّٰهُمَّ وَقَدْ أَكْدَی الطَّلَبُ، وَأَعْيَتِ الْحِيلَةُ وَالْمَذْهَبُ، وَدَرَسَتِ الْآمالُ، وَانْقَطَعَ الرَّجاءُ إِلّا مِنْكَ وَحْدَكَ لا شَرِيكَ لَكَ .

ای آن‌که به عفو و گذشت فرمان داده و عفو و گذشت را بر عهده خویش ضمانت نموده است، ای آن‌که بخشید و در گذشت، مرا عفو کن و از من درگذر ای مهمان‌نواز. خدایا! پی‌گیری سخت شده و چاره‌جویی و راه‌یابی مرا به زحمت افکنده و آرزوها کهنه گشته و رشته امید جز از تو که یگانه‌ای و شریکی نداری بریده شده است.

اللّٰهُمَّ إِنِّی أَجِدُ سُبُلَ الْمَطالِبِ إِلَيْكَ مُشْرَعَةً ، وَمَناهِلَ الرَّجاءِ لَدَيْكَ مُتْرَعَةً، وَأَبْوابَ الدُّعاءِ لِمَنْ دَعاكَ مُفَتَّحَةً، وَالاسْتِعانَةَ لِمَنِ اسْتَعانَ بِكَ مُباحَةً، وَأَعْلَمُ أَنَّكَ لِداعِيكَ بِمَوْضِعِ إِجابَةٍ، وَ لِلصَّارِخِ إِلَيْكَ بِمَرْصَدِ إِغاثَةٍ، وَأَنَّ فِی اللَّهْفِ إِلیٰ جُودِكَ وَالضَّمانِ بِعِدَتِكَ عِوَضاً مِنْ مَنْعِ الْباخِلِينَ؛ وَمَنْدُوحَةً عَمَّا فِی أَيْدِی الْمُسْتَأْثِرِينَ، وَأَنَّكَ لَاتَحْتَجِبُ عَنْ خَلْقِكَ إِلّا أَنْ تَحْجُبَهُمُ الْأَعْمالُ دُونَكَ،

خدایا! من راه‌های خواهش را به‌سوی تو باز می‌یابم و چشمه‌سارهای امید نزد تو پرآب است و درهای دعا را برای هرکه به درگاهت دعا کند گشوده‌ای و یاری‌ات آن را که از تو یاری خواهد فراهم است و می‌دانم که برای آن‌که تو را خواند در جایگاه اجابتی و برای فریادکننده‌ات درصدد فریادرسی هستی و همانا در طمع ورزیدن به بخششت و اعتماد به وعده‌ات جایگزینی است برای دریغ ورزی بخیلان؛ و گشایشی است از آنچه در دست ثروت‌اندوزان است، تو از بندگانت در پرده نمی‌روی، جز اینکه کردارشان بین تو و ایشان پرده می‌افکند

وَقَدْ عَلِمْتُ أَنَّ أَفْضَلَ زادِ الرَّاحِلِ إِلَيْكَ عَزْمُ إِرادَةٍ يَخْتارُكَ بِها وَقَدْ ناجاكَ بِعَزْمِ الْإِرادَةِ قَلْبِی، وَأَسْأَلُك بِكُلِّ دَعْوَةٍ دَعاكَ بِها راجٍ بَلَّغْتَهُ أَمَلَهُ، أَوْ صارِخٌ إِلَيْكَ أَغَثْتَ صَرْخَتَهُ، أَوْ مَلْهُوفٌ مَكْرُوبٌ فَرَّجْتَ كَرْبَهُ، أَوْ مُذْنِبٌ خاطِئٌ غَفَرْتَ لَهُ، أَوْ مُعافیً أَتْمَمْتَ نِعْمَتَكَ عَلَيْهِ، أَوْ فَقِيرٌ أَهْدَيْتَ غِناكَ إِلَيْهِ، وَ لِتِلْكَ الدَّعْوَةِ عَلَيْكَ حَقٌّ وَعِنْدَكَ مَنْزِلَةٌ إِلّا صَلَّيْتَ عَلَیٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَقَضَيْتَ حَوائِجِی حَوائِجَ الدُّنْيا وَالْآخِرَةِ،

و هرآینه دانستم که برترین توشه کوچ‌کننده به‌سویت، اراده نیرومندی است که بدان تو را برمی‌گزیند و با همین اراده نیرومند دلم با تو مناجات کرده و از تو می‌خواهم به هر دعایی که امیدواری تو را به آن خواند که او را به آرزویش رساندی، یا فریاد زننده‌ای به درگاهت که به دادش رسیدی، یا دل‌سوخته غم‌زده‌ای که اندوهش را زدودی، یا گنه‌کار خطاکاری که او را آمرزیدی، یا تندرستی که نعمت خویش را بر او تمام کردی، یا بی‌چیزی که توانگری‌ات را به او هدیه دادی و چنین دعایی را بر تو حقّی است و نزدت مقامی، به‌حق این دعا بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست و حاجات دنیا و آخرتم را برآور،

وَهٰذا رَجَبٌ الْمُرَجَّبُ الْمُكَرَّمُ الَّذِی أَكْرَمْتَنا بِهِ أَوَّلُ أَشْهُرِ الْحُرُمِ أَكْرَمْتَنا بِهِ مِنْ بَيْنِ الْأُمَمِ، يَا ذَا الْجُودِ وَالْكَرَمِ فَنَسْأَلُكَ بِهِ وَبِاسْمِكَ الْأَعْظَمِ الْأَعْظَمِ الْأَعْظَمِ، الْأَجَلِّ الْأَكْرَمِ الَّذِی خَلَقْتَهُ فَاسْتَقَرَّ فِی ظِلِّكَ فَلا يَخْرُجُ مِنْكَ إِلیٰ غَيْرِكَ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَیٰ مُحَمَّدٍ وَأَهْلِ بَيْتِهِ الطَّاهِرِينَ وَتَجْعَلَنا مِنَ الْعامِلِينَ فِيهِ بِطاعَتِكَ، وَالْآمِلِينَ فِيهِ بِشَفاعَتِكَ؛

این رجب مرجّب محبوب قابل احترام است که ما را به آن گرامی داشتی، نخستین ماه‌های حرام است که ما را به خاطر آن از بین ملّت‌ها گرامی داشتی، ای دارای جود و مهمان‌نوازی، از تو می‌خواهم به‌حق ماه رجب و به نام بزرگ‌تر بزرگ‌تر بزرگ‌تر باشکوه و گرامی‌تری که آن را آفریدی پس در سایه‌ات استقرار یافت و جلوه‌اش از تو به دیگری نمی‌رسد، بر محمّد و اهل‌بیت پاکش درود فرستی و ما را در این ماه از عمل‌کنندگان به طاعتت و آرزومندان شفاعتت قرار دهی؛

اللّٰهُمَّ وَاهْدِنا إِلیٰ سَواءِ السَّبِيلِ، وَاجْعَلْ مَقِيلَنا عِنْدَكَ خَيْرَ مَقِيلٍ فِی ظِلٍّ ظَلِيلٍ، فَإِنَّكَ حَسْبُنا وَ نِعْمَ الْوَكِيلُ، وَالسَّلامُ عَلَیٰ عِبادِهِ الْمُصْطَفَيْنَ وَصَلَواتُهُ عَلَيْهِمْ أَجْمَعِينَ .

خدایا! ما را به راه راست هدایت کن و استراحتگاه ما را در سایه‌سار همیشگی‌ات نزد خویش بهترین استراحتگاه قرار ده که تو ما را بسی و چه نیکو کارگشایی هستی و سلام و درود بر همه بندگان برگزیده‌اش،

اللّٰهُمَّ وَبارِكْ لَنا فِی يَوْمِنا هٰذَا الَّذِی فَضَّلْتَهُ، وَبِكَرامَتِكَ جَلَّلْتَهُ، وَبِالْمَنْزِلِ الْعَظِيمِ الْأَعْلیٰ أنْزَلْتَهُ، صَلِّ عَلَیٰ مَنْ فِيهِ إِلَیٰ عِبادِكَ أَرْسَلْتَهُ، وَبِالْمَحَلِّ الْكَرِيمِ أَحْلَلْتَهُ .

خدایا! به ما در این روز برکت ده، روزی که آن را برتری دادی و به بزرگ‌منشی‌ات بزرگ نمودی و به جایگاه بزرگ و برتر وارد ساختی، بر آن‌که در این روز به‌سوی بندگانت فرستادی و او را به مقام با کرامتی برآوردی درود فرست.

اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلَيْهِ صَلاةً دائِمَةً تَكُونُ لَكَ شُكْراً، وَلَنا ذُخْراً، وَاجْعَلْ لَنا مِنْ أَمْرِنا يُسْراً، وَاخْتِمْ لَنا بِالسَّعادَةِ إِلیٰ مُنْتَهیٰ آجالِنا، وَقَدْ قَبِلْتَ الْيَسِيرَ مِنْ أَعْمالِنا، وَبَلَّغْتَنا بِرَحْمَتِكَ أَفْضَلَ آمالِنا، إِنَّكَ عَلَیٰ كُلِّ شَیْءٍ قَدِيرٌ، وَصَلَّی اللّٰهُ عَلَیٰ مُحَمَّدٍ وَآلِهِ وَسَلَّمَ.

خدایا! بر او درود فرست، درودی همیشگی که برای تو سپاس و برای ما ذخیره‌ای باشد و در کارمان آسانی قرار ده و پایان عمرمان را به سعادت و نیکبختی ختم کن، در حالی که اعمال اندک ما را پذیرفته و با رحمت بی‌کرانت ما را به برترین آرزوهایمان رسانده باشی که تو بر هر کاری توانایی و درود و سلام خدا بر محمّد و خاندانش باد.

نویسنده گوید: این دعا را حضرت موسی بن جعفر(علیه‌السلام) در آن روزی که آن جناب را به جانب بغداد حرکت دادند خواند و آن روز، روز بیست‌وهفتم رجب بود و این دعا از دعاهای برگزیده ماه رجب است.

هشتم:

سید ابن طاووس در کتاب «اقبال» فرموده است: دعای

«اللّٰهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِالتَّجَلِّی الْأَعْظَمِ»

را بخواند و این دعا به روایت کفعمی جزو اعمال «شب بیست‌وهفتم» بیان شد.